Tot diep in de jaren 1960 hingen ze met tientallen – zoniet honderden – in doorsnee Vlaamse kerken. Meestal waren ze van was of zilver en ze konden vele vormen aannemen: allerlei boerderijdieren, menselijke ledematen, uitgewerkte figuren van mannen, vrouwen en kinderen, hartjes en dies meer. Niet zelden hingen ze in de buurt van een beeld waaraan mirakels werden toegeschreven. En toen moesten ze verdwijnen. Ze pasten niet langer in de geloofsbeleving die voorgeschreven werd door het Tweede Vaticaans Concilie. Samen met de heiligenbeelden en vele andere uitingen van traditionele volksreligiositeit werden ze naar de zolders van kerken verwezen of naar antiquairs. Het gaat over ex voto’s.
De ex voto is (doorgaans) een klein voorwerp met een lange en rijke geschiedenis. Het verdient alle aandacht omdat het veel vertelt over de geloofsbeleving van onze voorouders, maar ook omdat het object onder tal van nieuwe vormen voortleeft. Vandaar deze bijdrage die vooreerst inzoomt op de definitie van ex voto’s en vervolgens de lange en verrassende geschiedenis ervan schetst. Daarna stel ik op basis van de materie en de verschijningsvorm van ex voto’s een classificering voor om ten slotte stil te staan bij de bewaring ervan.
