Vrijwilligerswerk en corona: wat zijn de regels?

Update 31 maart 2022: Op 7 maart besliste het overlegcomité om over te schakelen naar code geel uit de coronabarometer, daardoor kwam het overgrote deel van de coronamaatregelen te vervallen. Ondanks de (lichte) stijgingen in het aantal coronabesmettingen en ziekenhuisopnames komt daar voorlopig nog geen verandering in, de coronabarometer blijft op code geel. Oorspronkelijk zou het overlegcomité wel samenkomen op 25 maart. Het was de bedoeling om tijdens die samenkomst te bekijken of de barometer helemaal kon worden losgelaten. Onder invloed van de stijgende besmettingscurve werd die datum verplaatst naar een later moment na de paasvakantie. Alle maatregelen die in code geel van toepassing zijn en impact hebben op de organisatie van het vrijwilligerswerk kan je nalezen in het herwerkte basisprotocol cultuur.


Update 7 maart 2022: Op maandag 7 maart schakelden we over naar code geel uit de coronabarometer. Dat betekent dat de meeste preventieve regels worden losgelaten. Onder meer de coronapas verdwijnt. Op de meeste plaatsen mogen ook mondmaskers af. Enkel in het openbaar vervoer en in de zorginstellingen blijven mondmaskers wel verplicht. Voor activiteiten die behoren tot de culturele en recreatieve sector gelden geen specifieke beperkingen meer. Het blijft evenwel steeds aangewezen om activiteiten die buiten kunnen doorgaan daar ook te organiseren, te denken aan verluchting bij binnenactiviteiten, voldoende afstand te bewaren van elkaar (1,5 m) en voorzichtig te zijn ten aanzien van kwetsbare mensen. Alle maatregelen die in code geel van toepassing zijn kan je nalezen in het herwerkte basisprotocol cultuur. Op het volgende overlegcomité van 25 maart wordt verwacht dat ook de resterende maatregelen uit code geel worden opgeheven. 


Update 18 februari 2022: Het overlegcomité van 11 februari besliste op basis van de epidemiologische situatie om over te schakelen van code rood naar code oranje. De concrete impact op het vrijwilligerswerk en de cultuursector kunnen jullie nalezen in een herwerkt basisprotocol cultuur 


Update 21 januari 2022: Op 21 januari 2022 keurde het overlegcomité de coronabarometer goed. Die moet de betrokken sectoren en deeldomeinen van de maatschappij meer voorspelbaarheid geven, en ervoor zorgen dat de beslissingen die de politiek neemt transparant worden gecommuniceerd naar de bevolking toe. De coronabarometer is een instrument met drie kleuren: geel, oranje en rood. Die drie kleuren worden gebruikt om aan te geven hoe slecht of goed de coronasituatie in ons land is. Concreet gelden vanaf 28 januari de strengste maatregelen uit de coronabarometer; die van code rood. Dat heeft ook een impact op de organisatie van het vrijwilligerswerk in de erfgoed en cultuursector. Die kan je nalezen in het herwerkte basisprotocol cultuur. We geven graag al mee dat georganiseerde activiteiten in groep zoals die van het verenigingsleven zijn toegelaten. Binnen mag je voor georganiseerde activiteiten met maximaal 80 personen samenkomen en buiten tot 200 personen. Het Covid Safe Ticket is verplicht voor georganiseerde evenementen vanaf 50 personen binnen en 100 personen buiten. Het mondmasker is verplicht bij alle types publieke evenementen. Verder besliste de overheid ook dat wie zich voor 1 oktober 2021 liet vaccineren, voor 1 maart een boostershot gehad moet hebben. Anders vervalt het coronacertificaat. Blijf je vrijwilligers zo correct mogelijk informeren over de geldende coronamaatregelen.  


Update 29 december 2021  Op 28 december 2021 publiceerde de Raad van State een arrest dat de beslissingen van het vorige overlegcomité om theaters en cultuurhuizen te sluiten, schorste. Zittende publieke binnenactiviteiten tot 200 personen zijn vanaf 29 december 2021 dus weer toegelaten. Opera’s, theaters, cultuurhuizen en bioscopen mogen weer open. Voor activiteiten binnen zijn volgende regels van kracht: een maximum van 200 bezoekers, enkel zittende evenementen, mondmaskerplicht vanaf 6 jaar en een verplicht gebruik van het Covid Safe Ticket vanaf 50 bezoekers. Ook georganiseerde activiteiten buiten zijn toegestaan. Tot 100 personen vallen ook die evenementen onder de mondmaskerplicht. Boven de drempel van 100 personen buiten is ook het Covid Safe Ticket verplicht. Concreet betekent de beslissing van de Raad van State een terugkeer naar de maatregelen zoals ze golden voor 22 december. Alle niet publiek toegankelijke georganiseerde binnenactiviteiten en bijeenkomsten blijven dus verboden, ook alle activiteiten georganiseerd door het verenigingsleven. Ledenactiviteiten, bestuursvergaderingen, algemene vergaderingen en repetities kunnen niet doorgaan. Op 30 december 2021 werd er door de overheid een nieuw basisprotocol cultuur gepubliceerd, dat de huidige COVIDrichtlijnen voor de cultuursector samenvat. Hou zeker rekening met de belangrijke richtlijnen, aanbevelingen en nuances in dit document alvorens je met je vereniging een publieksactiviteit wil organiserenCheck hier de link naar de meest recente versie van het basisprotocol cultuurDe maatregelen lopen in principe tot en met het einde van de pandemiewet op 28 januari 2022. 


Update 22 december 2021  Om de opmars van de nieuwe omikronvariant van het coronavirus af te remmen, besliste het overlegcomité op 22 december om een aantal nieuwe beperkende maatregelen in te voeren. De verstrengingen uit het vorige overlegcomité blijven vanzelfsprekend gelden: alle activiteiten en bijeenkomsten binnen zijn verboden, dus ook alle activiteiten georganiseerd door het verenigingsleven. Ledenactiviteiten, bestuursvergaderingen, algemene vergaderingen en repetities kunnen niet doorgaan. Alle andere culturele of recreatieve massa-evenementen binnen worden nu ook verboden. De maatregelen gaan in vanaf zondagmorgen 26 december en gelden tot en met vrijdag 28 januari. Er wordt ook nog gemeld dat het overlegcomité in de eerste helft van januari opnieuw bijeenkomt. Als de coronacijfers snel de verkeerde kant opgaan, kan het overlegcomité natuurlijk eerder samenkomen. Voor meer info over de coronamaatregelen specifiek voor de cultuursector zie het basisprotocol cultuur(Bij de publicatie van dit artikel waren de beslissingen van het overlegcomité nog niet verwerkt in een basisprotocol, check de website van de overheid voor de algemeen geldende maatregelen.) 


Update 3 december 2021  Op 3 december kwam het overlegcomité vervroegd samen. In een poging om de stijgende curve coronabesmettingen te bedwingen, heeft het nieuwe maatregelen uitgevaardigd. Die nieuwe maatregelen treffen vooral het onderwijs en de eventsectormaar hebben ook een grote impact ook het vrijwilligerswerkVanaf maandag 6 december worden evenementen binnen vanaf 200 personen verboden. Voor evenementen onder de 200 personen blijven de huidige regels gelden (iedereen moet in het bezit zijn van een coronapas, de evenementen moeten zittend doorgaan en iedereen moet een mondmasker dragen). Alle activiteiten en bijeenkomsten binnen zijn verboden, dus ook alle activiteiten georganiseerd door het verenigingsleven. Ledenactiviteiten, bestuursvergaderingen, algemene vergaderingen en repetities kunnen niet doorgaan. Bepaalde workshops en vormingen worden niet als activiteit of bijeenkomst beschouwd maar volgen de regels van de ‘goederen of diensten aangeboden aan consumenten’ en kunnen wel nog plaatsvindenIn dat geval geldt de plicht om te informeren, te letten op handhygiëne en desinfectie en te zorgen voor een goede ventilatie. We herhalen ook nog eens dat er op lokaal niveau extra beperkende maatregelen kunnen worden genomen. Voor meer info, zie het basisprotocol cultuur 


Update 29 november 2021 – Door de blijvende stijging in het aantal coronabesmettingen treden vanaf maandag 29 november een nieuwe reeks coronamaatregelen in werking, die ook hun impact zullen hebben op de werking van de erfgoedvrijwilligers. Publieke evenementen binnen mogen enkel nog plaatsvinden als het publiek kan neerzitten. Men moet gedurende het gehele evenement zijn mondmasker ophouden. Vanaf 50 personen binnen en 100 personen buiten is het Covid Safe Ticket verplicht. Als u uw bezoekers hierover op voorhand informeert, dan kan u ook voor evenementen onder de 50 personen om een Covid Safe Ticket vragen. De nieuwe maatregelen gelden al zeker tot 15 december, dan buigt het overlegcomité zich opnieuw over de situatie. Opgelet: afhankelijk van het lokaal alarmniveau kunnen er in je stad of gemeente extra beperkende maatregelen worden genomen: raadpleeg dus eerst de website van je stad of gemeente. Meer info over de nieuwe maatregelen. 


Update 20 november 2021 – Door de stijgende aantallen coronabesmettingen zijn een aantal beperkende maatregelen terug van weggeweest. Vanzelfsprekend zijn die maatregelen ook van toepassing op vrijwilligersorganisaties. Publieke evenementen of voorstellingen mogen blijven doorgaan, maar er mogen maximum 50 personen binnen zijn of 100 personen buiten. Ook kinderen tellen mee. Iedereen is verplicht om een mondmasker te dragen. Bij evenementen met meer dan 50 personen (binnen) en 100 personen (buiten) hebben je bezoekers verplicht een Covid Safe Ticket nodig. Op 26 november 2021 vindt er een nieuw overlegcomité plaats. Naar alle waarschijnlijkheid volgen er dan nieuwe beperkingen. Meer info over de impact van de maatregelen dd. 20-11 op het vrijwilligerswerk.


Update 20 augustus 2021 – Het overlegcomité heeft beslist om heel wat beperkingen te schrappen vanaf 1 september. De versoepelingen zijn nog niet verwerkt in ministeriële besluiten, dus het is nog even afwachten hoe ze concreet in de sectorspecifieke coronagidsen zullen vermeld worden (bv.  of het al dan niet verplicht zal zijn mondmaskers te dragen). Positief nieuws is alvast dat activiteiten in georganiseerd verband (georganiseerd door een club of vereniging) niet meer beperkt worden. En evenementen kunnen weer georganiseerd worden: binnen met minder dan 200 toeschouwers binnen en buiten met minder dan 400 toeschouwers. Meer info over de versoepelingen.


Update 24 juni 2021 (datum ministerieel besluit) – In het overlegcomité van 18 juni werd beslist dat de volgende stap van het Zomerplan geactiveerd mag worden. Vanaf 25 juni tot 30 juli mogen groepsactiviteiten, binnen en buiten voor maximaal 100 personen georganiseerd worden. Als de verdere goedkeuring volgt zouden vanaf 30 juli ook groepsactiviteiten voor maximaal 200 personen mogen. Uiteraard zijn er nog steeds regels en voorwaarden voor de organisatie. Je vindt die terug in de coronagids voor sociaal-cultureel volwassenwerk en amateurkunsten.


Update 9 juni 2021: Vanaf 9 juni 2021 zijn er heel wat versoepelingen. Zo mogen groepsactiviteiten voor het verenigingsleven terug met maximum 50 personen. Ook evenementen zijn weer mogelijk, maar uiteraard wel met heel wat voorwaarden. Alle regels en voorwaarden voor de organisatie van de groepsactiviteiten en de evenementen kan men terug vinden in de coronagids voor sociaal-cultureel volwassenwerk en amateurkunsten.


Update 1 december 2020: Sinds 1 december mogen bepaalde musea onder strikte voorwaarden weer open.

Bij vragen en antwoorden over COVID-19 opgesteld door het departement cultuur, jeugd & media is terug te vinden dat enkel bepaalde musea open mogen, namelijk: 

  •  structuren erkend als museum of kunsthal door de federale overheid of een deelstaat;  
  • permanente instellingen ten dienste van de maatschappij en haar ontwikkeling, open voor het publiek, die het materieel en immaterieel patrimonium van de mensheid en haar omgeving verwerven, bewaren, bestuderen, overbrengen en tentoonstellen voor doeleinden van studie, vorming en vermaak, door middel van tentoonstellingen, activiteiten voor het publiek en wetenschappelijke publicaties of van vulgarisatie, steeds verwezenlijkt door professionelen.”

Update 28 oktober 2020: Vanaf 29 oktober 2020 worden de maatregelen voor de cultuursector weer verstrengd. Een overzicht van de nieuwe regels kan je hier lezen. Ook het basisprotocol werd aangepast ter gelegenheid van de recent uitgeroepen code rood in de cultuursector.


Update 23 juni 2020: Het basisprotocol voor de cultuursector werd op 10 juni door minister van Cultuur Jan Jambon goedgekeurd. Het protocol is te raadplegen en te downloaden op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Het corona-ouderencharter van het Vlaams agentschap Zorg & Gezondheid werd op 22 juni gepubliceerd.


Update 9 juni 2020: De cultuursector mag van de Nationale Veiligheidsraad haar werking terug opstarten. Maar niet alles is al toegelaten. Activiteiten met meer dan 20 leden en vrijwilligers van je vereniging of met publiek zijn nog steeds verboden en er zijn wel wat regels om rekening mee te houden.

  • Ten eerste moet alles steeds gebeuren met inachtneming van specifieke bepalingen. De basisregels zoals distancing en handhygiëne zijn daarbij zeer belangrijk. Voor meer info: https://www.info-coronavirus.be/nl
  • Ten tweede moet de heropstart veilig gebeuren, zowel voor het personeel als voor de gebruikers. Daarom werkt Jan Jambon, Vlaams minister van Cultuur, na advies van de GEES en in overleg met de sector, momenteel aan een basisprotocol voor de cultuursector. Verschillende sectoren, waaronder die van het socio-cultureel werk, werkten al eigen gidsen uit die zeker inspirerend kunnen zijn voor eigen groepsactiviteiten. Zie: https://www.coronagids.be/
  • Ten derde blijft voorzichtigheid geboden, zeker voor activiteiten met 65-plussers. Ook hier rond is een charter in de maak. Daarnaast wordt aangeraden dat iedere vrijwilliger voor zichzelf de analyse maakt van de persoonlijke gezondheidsrisico’s en de risicograad van de op te nemen engagementen. Ook als de context van de werking of activiteit risicogevoelig is, wordt gevraagd nog even te wachten met de heropstart tot er specifieke richtlijnen zijn.

Vanaf 1 juli kunnen ook culturele activiteiten zonder publiek tot 50 personen plaatsvinden, en met maximaal 200 personen als zittend publiek (bijvoorbeeld lezingen). Vanaf 1 augustus zouden er ook weer kermissen en andere grotere manifestaties mogelijk zijn, op voorwaarde dat de coronacijfers gunstig blijven evolueren. De beslissing hierover zal afhangen van een nog te ontwikkelen ‘Event Risk Matrix’. Meer over de voorwaarden is te lezen bij de collega’s van De Federatie: https://www.defederatie.org/informatie-tijdloos/de-heropstart-na-corona-wat-mag-en-onder-welke-voorwaarden

Afbeelding via Pixabay