Omgaan met corona: goede voorbeelden uit de praktijk

Erfgoed beleven in coronatijden

Het coronavirus beheerst het dagelijks leven en dwingt verenigingen en organisaties om hun activiteiten af te gelasten of uit te stellen. Voor vele vrijwilligers een domper op de erfgoedvreugde, zeker omdat er soms jaren voorbereiding aan vooraf is gegaan. Maar gelukkig zien we ook veel solidariteit, flexibiliteit en creativiteit en zien we alternatieven opduiken zodat het erfgoed toch beleefd kan worden.

Tijdens deze periode van het jaar worden traditioneel heel wat stoeten, ommegangen en processies georganiseerd. Het merendeel ervan, zoals de Molse Lichtstoeten, Godelieveprocessie in Gistel, Heilig-Bloedprocessie in Brugge, Paardenprocessie in Hakendover en vele anderen, kunnen door de coronacrisis niet doorgaan. Er wordt geen risico genomen en de geplande activiteiten worden uitgesteld, onder het motto van ‘uitstel maar zeker geen afstel’ zijn al een aantal evenementen verplaatst naar een latere datum. Ook zien we heel wat alternatieve en/of aangepaste versies van erfgoedpraktijken opduiken.

Daarnaast zien we dat veel mensen onze oproep om de coronacrisis te documenteren ter harte hebben genomen en hun initiatieven met ons deelden.

Hieronder geven we graag een bloemlezing die we gaandeweg aanvullen met nieuwe inzendingen.

Heb je zelf nog een goed voorbeeld van erfgoedbeleving in coronatijden? Heb je een geslaagd experiment met digitaal werken te melden? Signaleer het ons via info@historiesvzw.be en dan prijkt het binnenkort ook op deze pagina.

Documenteren van de coronacrisis

Het straatbeeld en dagelijks leven is aanzienlijk veranderd en verschillende erfgoedvrijwilligers en verenigingen schoten in actie om dit te documenteren:

• Heemkundige kring De Brakken liet de voorbije weken Oelegem “van A(chterstraat) tot Z(andhovensteenweg)” vastleggen en publiceerde de foto’s op hun Flickraccount. Een prachtige weergave van de berenjacht.
• In Borgloon fotografeerde Guido Govaerts diverse ‘lege’ straten van de stadskern. De prachtige zwart-wit-foto’s zullen bewaard worden in het digitaal archief van de plaatselijke geschiedkundige kring.
• Jo Van Dessel, gids en historicus uit Stabroek, grijpt deze coronatijden aan om aan het bloggen en vloggen te gaan en zo de couleur locale van Stabroek in de kijker te zetten. Het initiatief is een groot succes en bewijst dat lokale geschiedenis nog steeds veel interesse opwekt bij jong en oud!
• De heemkundige kring Zwijndrecht Burcht plaatste – naast uitleg over de invloed van corona op hun werking  – ook de oproep naar documenteren op zijn startpagina. Op die manier mag je als vereniging hopen dat veel vrijwilligers worden gemobiliseerd om sporen van het dagelijks leven vandaag maar misschien ook morgen te verzamelen.

Erfgoed beleven in coronatijden: enkele voorbeelden

Ros Beiaardommegang in Dendermonde

De stad Dendermonde ondernam snel actie en koos meteen voor een nieuwe datum voor de Ommegang in 2021. Een duidelijke communicatie en virtueel bezoek aan het Ros Beiaard-museum verzachtten de pijn en iedereen kijkt vol verwachting naar 30 mei 2021 om het Ros opnieuw te bewonderen.

Het paard bleef op stal maar heel wat Dendermondenaren verzamelden op 24 mei toch op de Grote Markt om samen om 14.30u het Ros Beiaardleid te zingen want “t Peird zit in hun hart”; een prachtig bewijs van de kracht van tradities.

Coronacourantje van de Heemkundige Kring Wissekerke

De Heemkundige Kring Wissekerke zag door corona haar tentoonstelling over Tramlijn H (Hamme Linkeroever) afgelast. Omdat ze hun deel willen doen om de cisis draaglijk te maken, besloten ze om een onderhoudend krantje met artikels over vroeger samen te stellen: Ons Cruybeeks Courantje. Samen met nog zes verenigingen schrijven ze een papieren krantje met ook nog spelletjes, een gedicht, een column, natuurweetjes, … De 2.000 exemplaren worden verspreid in Groot-Kruibeke en Steendorp. Hoeveel nummers er komen ligt nog niet vast, maar de vierde editie rolde alvast van de persen. Beluister hier de podcast over het Courantje.

Floraliën Gent

De Floraliën, het bloemen-en plantenfestijn bij uitstek, kon niet doorgaan in 2020. Een nieuwe datum werd snel gevonden, van 1 mei tot en met 9 mei zal Gent ondergedompeld worden in de bloemenpracht van de Floraliën onder het thema ‘Mijn Paradijs, mijn wereldse tuin’. Een handige overzichtspagina bundelt alle vragen en antwoorden en houdt het publiek geïnteresseerd.

(Digitale) wandeling over WOII bij De Beierij van IJse vzw

10 april stond met stip aangeduid in de agenda in de omgeving van Overijse. Het openingsmoment van de herdenkingen van de bevrijding van Overijse 75 jaar eerder moest door De Beierij van IJse vzw verplaatst worden naar 6 september. Dat was voor de vereniging na twee jaar voorbereiding geen plezante ervaring. Toch was de veerkracht van de vereniging op 10 april te merken op hun website. Men plaatste de locaties van infopanelen over de herdenking van de Tweede Wereldoorlog online. Een waardevolle tip voor een wandeling of fietstocht in de coronatijden. Dit wel met de uitdrukkelijke vraag de nodige afstand te bewaken tijdens het bekijken van de panelen.

Sint-Veroonsmars in Lembeek, Halle

Sint-Veroonsmars gaat traditioneel uit op Paasmaandag. Om toch de traditie van een jaarlijkse optocht in ere te houden werd een virtuele mars georganiseerd. Soldatengroepen, kasdragers en muzikanten gingen helemaal digitaal: de paassoldaten werden toegesproken door hun commandant via een videoboodschap, de Kasdragers kwamen digitaal samen om een druppel te drinken ter ere van Sint-Veroon en het traditionele lied ‘De Mars van de Zwarte Duivel’ weerklonk uit verschillende huizen van de muzikanten.

Sint-Macharius Ommegang in Laarne

Tijdens het Pinksterweekend kan je, samen met je bubbel, de kapelletjes langs het traject van deze Ommegang bezoeken. De liturgie wordt in de kerk van Laarne uitgedeeld waarna je ze kan beluisteren via QR-codes die in de kapelletjes uithangen. Lees hier meer over deze processie.

Digitale lezing ‘Het gerucht over ’t Jeppen Casteleyn en Marie Pee’ door Geschied- en Heemkundige Kring het Houtland-Torhout

Lezingen zijn voor veel erfgoedverenigingen een vertrouwde activiteit. Maar vandaag kan het niet en het blijft nog even afwachten of het publiek snel wil verzamelen in een zaal. Een digitale lezing kan de oplossing zijn!  

Op 28 mei 2020 deed de Geschied- en Heemkundige Kring het Houtland-Torhout alvast de test. Hendrik Vandeginste van het bestuur hernam een artikel van enkele jaren geleden en bracht zijn verhaal voor een digitaal publiek. Het resultaat? Reclame voor het jaarboek en een heel deel nieuwe mensen bereikt. Het doet nadenken of dit een formule is die men vaker wil  gebruiken of niet. 

Bier- en Hoppefeesten ‘light’ in Poperinge

De driejaarlijkse Bier- en Hoppefeesten (en bijhorende Hoppestoet) [link 1] mochten door de corona-maatregelen niet doorgaan. Toch lieten de organisatoren dit feestweekend niet onopgemerkt voorbijgaan. Via kleine acties slaagden ze erin hun afgelast evenement toch in de spotlight te zetten: zo organiseerden ze de verkoop van een vlag en drinkbeker, de versiering van openbare gebouwen met hopranken, het plaatsen van een fotobox en stoetwagens op de markt, het delen van sfeerfoto’s en -filmpjes op sociale media, hopwandelingen… Lees meer over hun lightversie in ons interview.

Reveilmoment in alle kleurencodes

Reveil brengt normaal muziek, poëzie, beeld, dans en levensverhalen naar begraafplaatsen op 1 november. Dit jaar zagen ze de bui al vroeg hangen en brainstormden ze preventief rond Reveilmomenten in zowel groene, gele of rode Corona-omstandigheden.

Ook reuzen houden zich aan de coronamaatregelen

De Limburgse Reuzengilde rond de Putheks-reus speelt in op de actualiteit. Met de boodschap ‘Onze reuzen menen het, zij blijven in hun kot met een mondmaskertje!’ (zie de foto hierboven) houden ze zich strikt aan de opgelegde corona-maatregelen, die dus ook voor onze grote mensenvrienden gelden.

Histories geeft mee het goede voorbeeld

Na de eerdere vereffening van LECA vzw, vond op 23 juni de formele vereffening plaats van de vzw Heemkunde Vlaanderen, waarvan de werking sinds 2019 ook werd overgenomen door Histories. Een buitengewone hybride vergadering met zowel fysieke als digitale deelnemers en respect voor de afstandsregels!