Hoe keek men vroeger naar de noden van kinderen? In het nieuwe themanummer ‘Kinderen’ belichten we hoe er in het verleden werd nagedacht over de opvoeding van kinderen en welke linken we kunnen doortrekken naar vandaag. Van schoolkolonies tot onderwijs buiten de schoolmuren naar de hedendaagse erfgoedklassen: pedagogie is steeds in beweging. 
Na de uitbraak van de pandemie zagen we over zo goed als de hele wereld preventieve gezondheidsmaatregelen verschijnen. We deden dat door onder meer de scholen te sluiten, een mondmasker te dragen en te anderhalvemeteren. Voor tuberculosepatiënten was dat in het verleden niet zo anders. Toen men tijdens de Eerste Wereldoorlog vreesde dat kindersterftecijfers en tuberculose-infecties onder kinderen zouden toenemen, werd kinderwelzijn voor het eerst op nationaal niveau georganiseerd in het Aide et protection des oeuvres de l’enfance. Het feit dat kindersterftecijfers in België verminderden tijdens de Groote Oorlog, was een van de doorslaggevende argumenten voor politici om te blijven investeren in preventief kinderwelzijn.
Op het einde van de negentiende eeuw waren gezondheid, lucht en beweging de beweegreden voor schooluitstappen. Het doel van de hygiënisten om kinderen gezonde longen te laten kweken, stemde naadloos overeen met dat van hervormingspedagogen die de groei van kinderen wensten te stimuleren in al zijn facetten. In plaats van kinderen te onderwerpen aan een autoritair schoolwezen, waar zij op de banken de nodige discipline dienden te leren om later als volwassenen de morele waarden van hun samenleving te onderschrijven, waren hervormingspedagogen ervan overtuigd dat kinderen eerst zichzelf dienden te ontdekken in de wereld. Hoewel hervormingspedagogie in België minder wortel schoot dan bijvoorbeeld in het Duitse Keizerrijk, dient wat zich afspeelde in Brussel niet te worden onderschat.
We trekken de lijn door naar vandaag bij een specifiek soort schooluitstap in Brussel waarbij het gesubsidieerde overheidsproject Erfgoedklassen en Burgerschappen kinderen en jongeren via zintuiglijke stimulatie bewust maakt van de rijkdom aan materieel erfgoed in de stad en hen bovendien aanzet om zorg te dragen voor erfgoed in de toekomst.
De drie artikels in dit themanummer over kinderen duiden dat er verschillende onderwijsvormen bestaan binnen en buiten de schoolmuren. Dit nummer zou wel eens inspiratie, of toch tenminste contextualisering, kunnen geven indien de scholen weer op slot gaan.
- Paul Degraeve, De schoolkolonie. Een haast vergeten opvang voor verzwakte en door oorlog of ziekte bedreigde kinderen
- Christian Vreugde en Jean Houssiau. De school in openlucht. Schooluitstappen in de Brusselse scholen tussen 1877 en het interbellum
- Elisabeth Gybels en Nathalie Curinckx, Efgoedklassen en burgerschap
Zin in meer?
Ontdek alle informatie over Tijd-Schrift, met ook een overzicht van de vorige nummers. Tijd-Schrift verschijnt driemaal per jaar. Een jaarabonnement kost 25 euro. Een los nummer kost 10 euro (+ 4,75 euro verzendingskosten).
Bestellingen kunnen doorgegeven worden via info@tijd-schrift.be of op 015/80.06.30.
Rekeningnummer Histories:
IBAN: BE95 7370 4813 2958
BIC: KREDBEBB