De opzet van deze lessenreeks is de deelnemers grondig kennis te laten maken met diverse bronnen uit het ancien régime (14de-18de eeuw) die in het Rijksarchief bewaard worden. De cursisten dienen te beschikken over een praktische basiskennis oud schrift. De reeks start met een beknopt overzicht van de schriftontwikkeling, maar is verder vooral gericht op de praktijk. Inhoudelijk zal de klemtoon liggen op courante, ambtelijke teksten in de volkstaal (dus geen boekschrift, geen Latijn, wel Nederlands en eventueel Frans). Het is uiteraard onmogelijk om binnen een beperkt tijdsbestek het ongemeen gevarieerde bronnenmateriaal uit de late middeleeuwen en de nieuwe tijd de revue te laten passeren. De bedoeling is wel om de deelnemers een staalkaart te presenteren van representatieve brontypes die bij archiefonderzoek veelvuldig worden aangeboord. De klemtoon zal daarbij liggen op bronnen voor de lokale en de familiegeschiedenis: schepen- en notarisakten, rekeningen, cijnsregisters en leenboeken, persoonsregistratie enzovoort.
Van de deelnemers wordt een actieve participatie verwacht, onder andere via groepswerk en (beperkte) individuele (huis)taken.
Deze zesdelige cursus wordt een eerste keer in de provincie Oost-Vlaanderen georganiseerd. Bij een positieve evaluatie zal hij ook in de andere provincies georganiseerd worden.
Doelgroep
Dit is een cursus voor lokale erfgoedorganisaties en individuele heemkundigen, lokale geschiedschrijvers of genealogen die reeds een basiskennis van paleografie hebben en die zich meer willen verdiepen in documentanalyse en oud schrift. Dit is dus een cursus voor gevorderden.
Test je kennis: als je deze tekst kan transcriberen beschik je over de benodigde basiskennis.
Lesgever
Dr. Michel Oosterbosch (Rijksarchief Antwerpen-Beveren)
Tijdstip
Telkens op een donderdagnamiddag van 14u tot 16u.
Data
-
- Sessie 1: 23 april 2020 | Inleidende sessie: welkomstwoord (Jan Geypen)
Het ancien régime kende een bijzonder rijke variëteit aan archiefdocumenten. Leendenombrementen, remissiebrieven, schepenakten, enz. zijn niet alleen moeilijk leesbaar, ze moeten ook begrepen worden. Dat is de uitdaging van documentanalyse. - Sessie 2: 30 april 2020 | Notarisakten
Notarisakten vormen een bijzonder belangrijk type documenten, dat vooral vanaf de 16de eeuw in omvang toenam. Testamenten, huwelijkscontracten, verkoopsovereenkomsten, pachtcontracten en attestaties geven een fascinerende uitkijk op de petite histoire, maar zijn omwille van hun techniciteit niet altijd even gemakkelijk te begrijpen. - Sessie 3: 7 mei 2020 | Schepenregisters
Schepenbanken (en dorpsbesturen) waren als rechtsvoorgangers van de gemeentebesturen belangrijke archiefvormers op lokaal niveau. Vooral schepenregisters die de neerslag bevatten van diverse akten en contracten die door de schepenen werden geregistreerd, vormen een boeiende, maar veelal onbekende bron. - Sessie 4: 14 mei 2020 | Rekeningen
Voor vele vormen van lokaal historisch onderzoek vormen rekeningen van lokale instellingen (stads-, kerk-, armentafelrekeningen, enz.) een cruciale bron. Voor een goed begrip ervan is het nodig om deze documenten in hun context te lezen. - Sessie 5: 28 mei 2020 | Cijns- en leenregisters
Feodale documenten vormen een heel apart domein, dat – gelet op de heel specifieke achtergrond – niet altijd even gemakkelijk te begrijpen valt. Niet alleen voor plaatsnaamkunde, maar ook voor andere vormen van onderzoek zijn cijns- en leenboeken onmisbare bronnen. - Sessie 6: 4 juni 2020 | Kerkelijke bronnen
In een samenleving die doordesemd is van het religieuze zijn kerkelijke bronnen Dekenale visitaties en broederschapsregisters, pachtboeken van abdijen en procesdossiers over tienden zijn maar enkele van de talloze bronnen die de lokale onderzoeker probeert te doorgronden.
- Sessie 1: 23 april 2020 | Inleidende sessie: welkomstwoord (Jan Geypen)
Plaats
Alle sessies vinden plaats in het Rijksarchief van Gent (Bagattenstraat 43, 9000 Gent).
Organisatie
Rijksarchief en Histories
Prijs
Deelnemen kost 30 euro voor de volledige reeks. Het is de bedoeling in te schrijven voor de volledige reeks. Tijdens de workshops ontvang je cursusmateriaal en een drankje.
Inschrijven
Deze vorming is volzet. Indien u zich toch nog inschrijft, komt u automatisch op de wachtlijst terecht.
Inschrijven is verplicht en kan in principe tot drie dagen voor de cursusreeks via onderstaand inschrijvingsformulier. Het aantal deelnemers is beperkt tot 15, dus vlug inschrijven is de boodschap! Het inschrijvingsgeld moet worden overgeschreven op IBAN BE95 7370 4813 2958 BIC KRED BE BB op naam van Histories met als vermelding ‘oud schrift + naam deelnemer’. Voor meer informatie kan je terecht bij Jan Geypen op jan.geypen@historiesvzw.be of op 015/ 80 06 39.