Ex-voto's

Een traditie die sterk is geëvolueerd, is het offeren van ex-voto’s. Ex-voto’s zijn allerlei voorwerpen of beeltenissen die gelovigen schenken aan specifieke heiligen in bedevaartplaatsen.

Ex-voto’s worden sinds mensenheugenis geofferd om genezing en voorspoed te bekomen en/of als dank voor genezing en voorspoed. De geofferde voorwerpen bestaan in alle mogelijke materialen (vb. was, zilver, hout, …) en vormen (vb. benen, armen, harten, dieren, …). Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw worden er minder en minder ex-voto’s geschonken aan geneesheiligen omdat de mensen vanaf dan eerder geneigd zijn om naar een dokter te gaan. Bovendien is de reguliere kerk de offergaven beginnen afraden.

Tegenwoordig zijn votiefgeschenken in België minder gekend bij het publiek, in tegenstelling tot in verschillende Latijns-Amerikaanse landen, tevens omdat ex-voto’s in de meeste gevallen vervaardigd werden uit een vergankelijk materiaal en er dus niet bijzonder veel meer voorhanden zijn. In de meeste gevallen bleven enkel de gietvormen bewaard. Wél bestaan er tegenwoordig ex-voto’s in andere vormen. Het offeren van dankplaten wordt namelijk ook als een devotioneel ritueel beschouwd.

Adriaen, M., Ex-voto's in Oost-Vlaanderen. Offergaven voor gezondheid en voorspoed van mens en dier, Koninklijke Bond der Oost-Vlaamse Volkskundigen, Gent, 1997.
Callewaert, D., 'Was en wasartefacten een cultuurhistorische benadering', Volkskunde 111 (2010), nr. 2, p. 145-179.
Langenhuijsen, M.M.A.C., 'Votiefgeschenken: epidemiologie avant la lettre', Volkskunde 104 (2003), nr. 3, p. 269-288.
Langenhuijsen, M.M.A.C., 'Het votiefgebruik in twee middeleeuwse mirakelboeken', Volkskunde 106 (2005), nr. 3, p. 215-233.
Langenhuijsen, M.M.A.C., 'Het votiefgebruik in beeld', Volkskunde 107 (2006), nr. 1, p. 41-71.