Hindoeïstisch huwelijk

Vier fasen, drie dagen, zeven geloftes

Hindoeïstisch huwelijk

Auteur: Histories

Het huwelijk wordt overal anders gevierd. Hindoeïstische huwelijken staan hier bekend om hun kleurrijke rituelen, maar worden in het thuisland anders gevierd naargelang de religieuze vertakking en de bevolkingsgroep waartoe de partners behoren. In België komen Hindoeïstische huwelijken niet zo vaak voor. Als Hindoes wel hier trouwen, is de viering gewoonlijk een kortere versie van het typische Hindoeïstische huwelijk in het thuisland.

In de rubriek 'over-dragers' spreken we met en over dragers van rituelen, tradities of gebruiken. Zo sprak Histories met Preksha Yadav. Preksha is een 28-jarige Indiase lerares en is in februari 2022 getrouwd. Ze vertelt over haar  ervaringen met het hindoeïstisch huwelijk en alle rituelen die daarbij betrokken waren. Haar verhaal kun je lezen op de gesprekspagina.

De vier fasen

Volgens het hindoeïsme bestaat het menselijk leven uit vier fasen. Er wordt aangenomen dat elke persoon idealiter elk van de volgende fasen zou moeten doorlopen. 

  1. De Eerste Ashrama: "Brahmacharya" of de studentenfase 
  2. De Tweede Ashrama: "Grihastha" of de gezinsfase  
  3. De Derde Ashrama: "Vanaprastha" of de kluizenaarsfase 
  4. De Vierde Ashrama: "Sannyasa" of de zwervende, ascetische fase 

Het concept van deze vier levensfasen gaat over moraliteit. Het hindoeïstisch huwelijk valt onder de tweede levensfase. 

Samen een nieuwe fase in

Grihastha: Gezinsfase

De tweede fase van het menselijk leven begint met het huwelijk, omdat het paar de verantwoordelijkheid op zich neemt om elkaar te ondersteunen. Hindoeïstische huwelijken zijn traditioneel erg kleurrijk en feestelijk, een viering van liefde en toewijding. Ze kunnen ook een manier zijn om waardering te tonen voor de gedeelde cultuur en religie van het paar. Binnen de Hindoeïstische gemeenschap zijn er nog veel gearrangeerde huwelijken. Veel ouders gaan voor hun dochter op zoek gaan naar een geschikte huwelijkskandidaat. Het gebeurt ook dat een jongen zich spontaan aanbiedt bij een familie met een huwbare dochter of dat het meisje al iemand op het oog heeft met wie ze graag wil trouwen. Een gearrangeerd huwelijk heeft hier een slechte bijklank, maar wordt door Hindoes helemaal niet zo dwingend ervaren: het huwelijk gaat enkel door als het meisje akkoord gaat met de keuze van haar ouders. Is dat niet het geval, dan kan zij niet gedwongen worden en moet er een andere partner worden gezocht.

Als de jongen wel in de smaak valt bij het meisje, wordt nagegaan of de bruid en de bruidegom geschikte partners voor elkaar zijn. In India zijn de mensen ingedeeld in verschillende kasten of sociale klassen. Meestal behoren bruid en bruidegom tot dezelfde sociale klasse. In het hindoeïstische geloof wordt aangenomen dat een huwelijk (vivaha) tussen twee individuen een heilige verbintenis is die buiten deze wereld ligt. Huwelijken worden in de hemel gevormd en twee zielen ontmoeten elkaar en trouwen omdat hun lot met elkaar verweven is.

Bij de voorbereidingen van het huwelijk worden ook de astrologische sterrenbeelden die de bruid en de bruidegom bij hun geboorte meekregen, bestudeerd. Deze horoscopen moeten bij elkaar passen. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of het koppel samen gelukkig zal worden en of de sterrenbeelden voorspoed zullen brengen. Als dat volgens de horoscoop niet zo is, dan is het huwelijk gedoemd te mislukken en worden de huwelijksplannen opgeborgen. Naast de keuze van een partner worden ook de data van de verloving en van het huwelijk aan de hand van de astrologische sterrenbeelden bepaald.

Voorafgaand aan de ceremonie

De ceremonie vindt meestal plaats op een locatie die is gekozen door de familie van de bruid. Dit kan een gemeentehuis, gemeenschapshuis of een hotel zijn, afhankelijk van het budget. Voorafgaand aan het huwelijk zijn er een aantal rituelen:

  • Roka - De eerste officiële aankondiging:
    Roka is het eerste ritueel, waarbij de bruid en bruidegom om hun toestemming worden gevraagd om te trouwen en alle ouderen hen zegenen. Op de dag van Roka wordt er een Pandit van beide of één kant (bruid of bruidegom) bij gehaald, en zowel de bruid als de bruidegom worden gezegend. De bruiloft wordt officieel aangekondigd. 
  • Verloving - De ringceremonie
    Als blijkt dat de jongen en het meisje bij elkaar passen op het vlak van kaste en sterrenbeelden en het meisje haar goedkeuring heeft gegeven over de jongen, wordt de verloving geregeld.Een groot spektakel tijdens een verloving is het kopen van een ring, waarbij zowel familieleden als de bruid en bruidegom betrokken zijn. De ceremonie wordt gehouden in een kleine zaal, in aanwezigheid van familie en vrienden. Gedurende de periode dat het paar verloofd is, kunnen ze elkaar ontmoeten om elkaar te leren kennen. Ze mogen echter niet te lang bij elkaar blijven en zeker niet de nacht met elkaar doorbrengen. Als tijdens de verloving blijkt dat bruid en bruidegom toch niet voor elkaar gemaakt zijn, wordt de verloving verbroken en het huwelijk afgeblazen.

Henna, sieraden en de ring

De bruiloft

In geplande bruiloften wordt de vereniging bezegeld met uitgebreide rituelen die worden geleid door een Vedische priester met kennis van Vedische mantra's. Na het controleren van de astrologische kaarten wordt de trouwdatum bepaald en worden er vervolgens uitnodigingen verzonden. Beide paren besteden een aanzienlijke hoeveelheid tijd aan het voorbereiden van de bruiloft en het uitwisselen van geschenken voorafgaand aan de trouwdatum. Op de dag van de bruiloft komen de bruid en bruidegom en hun familieleden samen in een openbare ruimte, een tempel of het huis van de ouders van de bruid om deel te nemen aan een uitgebreide ceremonie die wordt geleid door een priester. Er is geen universeel hindoeïstisch huwelijksritueel. De volgorde van rituelen waaruit de ceremonie bestaat, verschilt per regio. De variatie weerspiegelt familietradities, lokale tradities, middelen van de families en andere aspecten. De volgende zijn echter enkele van de meest voorkomende en populaire rituelen. Traditioneel zal een hindoeïstische bruiloft verspreid over drie dagen plaatsvinden, maar sommigen duren ook vijf dagen. Hieronder zie je een beknopt overzicht van de drie dagen.

Eerste en tweede dag

De familie zal tot Heer Ganesha bidden voor harmonie en vrede om te zegevieren op de bruiloft. Voor een gelukkig begin voor het paar worden de zegeningen van Heer Ganesh gevraagd. Dat wordt gedaan in de volgende rituelen:

Haldi-ceremonie:

Kurkumapasta wordt aangebracht op het hele lichaam van de bruid en bruidegom en symboliseert hun reinheid en zuivering voordat ze het heilige huwelijk ingaan. Het symboliseert ook de gelukkige start van een nieuw leven samen. Haldi wordt verondersteld de bruid en bruidegom te beschermen tegen elk slecht voorteken dat hen vóór de grote dag kan schaden.

Mehndi of hennakunst: The Colour of Love

Een van de oudste Indiase rituelen is om Mehndi toe te passen op de bruid en bruidegom voor hun bruiloft. Het ritueel omvat het aanbrengen van de ingewikkelde mehndi-patronen op de handen en voeten van een bruid.  Voor de bruid wordt dat gedaan voor de religieuze bijeenkomst en ook om de liefde voor diens partner te tonen. Voor de bruidegom is het aanbrengen van henna een goed voorteken.

Sangeet-ceremonie: Dansavond

In India is er nooit een huwelijksceremonie zonder een feest en vieringen beginnen altijd met muziek en dans. De mooiste nacht van een Indiase huwelijksceremonie is sangeet night. Iedereen danst op de feestmuziek terwijl de vrouwen bruidsliedjes zingen. 

Haldi-ceremonie

Derde dag

Dit is de belangrijkste ceremonie, waarbij alle familieleden en vrienden door beide families worden uitgenodigd. De viering begint met een verwelkoming van de bruidegom en zijn familie. Vaak arriveert de bruidegom te paard of in een auto op de trouwlocatie, vergezeld door al zijn familieleden en een muzikaal ensemble. De familieleden en vrienden van de bruid sluiten zich aan bij de processie als deze de poort of ingang van de trouwlocatie nadert. Na wat dansen en knuffelen worden ze begeleid naar een speciaal aangewezen locatie, waar ze zitten en versnaperingen en drankjes aangeboden krijgen totdat het huwelijk formeel is begonnen en de bruid wordt uitgenodigd bij het huwelijksaltaar. 

Daarna is er de bloemenkrans-uitwisseling. De bruid en bruidegom die bloemenkransen uitwisselen, symboliseert de acceptatie door de toekomstige vrouw van de toekomstige echtgenoot als haar levensgezel. Traditioneel bieden de ouders van de bruid feesten en snoepjes aan aan alle bruiloftsgasten, maar bruid en bruidegom eten dan niet mee. Zij vasten tot het huwelijk volledig is voltooid.

Vervolgens gaat iedereen naar een tijdelijke baldakijn die is geïnstalleerd in de hal waar de ceremonie zal plaatsvinden. Een baldakijn kun je zien als een kleine tempel die bestaat uit vier palen met een prachtige stof eroverheen gedrapeerd. Ook andere voorwerpen worden er soms opgehangen ter versiering. Het paar zit tijdens de ceremonie onder die baldakijn. Een heilig vuur is aanwezig in het centrum, waar alle gezangen en riten zullen worden uitgevoerd. Het heilige vuur wordt aangestoken en de priesters zingen mantra's, waarbij ze offergaven presenteren aan verschillende goden om het paar te zegenen en het huwelijk tot een succes te maken. 

Dan is er 'Kanya daan': Terwijl de priester de mantra's zingt, geeft de vader van de bruid eerst zijn dochter weg aan de goden en vervolgens aan de bruidegom, met de goden als getuigen. De bruidegom belooft zijn bruid de rest van haar leven als zijn betere helft te verzorgen en te beschermen. Tijdens Vedische gezangen en verschillende andere ceremonies houdt de bruidegom de linkerhand van de bruid in zijn rechterhand als het symbolisch gebaar dat hij haar als zijn bruid accepteert.

Bruiloftsgeluk

Een getrouwd vrouwelijk familielid met kinderen bindt de kledingstukken van het paar samen. Deze knoop mag niet binnen een bepaald tijdsbestek worden losgemaakt, omdat deze de relatie van het paar vertegenwoordigt. De bruid en bruidegom wisselen dan de belofte uit om trouw te zijn aan elkaar tijdens het uitvoeren van hun individuele dharma's (plichten). Om het huwelijk te zegenen, lopen de bruid en bruidegom zeven keer rond het vuur, met de vlammen als getuige. Als symbool van de huwelijksband wikkelt de bruidegom in sommige gevallen een heilige draad (mangal sutra) om de nek van de bruid. Kumkum (rood poeder) wordt gebruikt om de haarscheiding van de bruid te markeren. Dit is een oud gebruik waarbij alle getrouwde vrouwen de rode vlek op de voorkant van hun haarscheiding dragen.

Ouderlingen uit beide families zegenen het huwelijk en geven hen verschillende geschenken als blijk van hun genegenheid en respect. Zij zegenen de bruid meestal door te zeggen "Sada Saubhagyavati Bhava" wat betekent 'Moge je altijd geluk hebben als getrouwde vrouw'. Eén van de belangrijkste gebeurtenissen van de hindoe-bruiloft volgt daarna: Bidai. Tijdens dit ritueel overhandigen de ouders van de bruid haar aan de bruidegom. Dit gebeurt met een vertoon van heftige emoties en de smeekbede om de rest van haar leven voor hun dochter te zorgen. Hierna verlaat de bruid permanent het huis van haar ouders om bij haar echtgenoot te wonen. 

Na de ceremonie is er meestal een feest voordat het paar naar hun eigen huis vertrekt. Traditioneel is er een prachtige processie met muzikale begeleiding. In bepaalde tradities schopt de nieuwe schoondochter een pot tarwe omver die bij haar entree op de drempel is gezet. Dit zorgt ervoor dat het huis constant welvarend en goed gevoed is.

De zeven geloftes en hun symboliek

Eerste gelofte: Voedsel. De eerste gelofte staat voor voeding. De bruidegom belooft te voorzien in de behoeften van zijn bruid en hun toekomstige kinderen, waaronder voedsel, onderdak en geld. Daarbij stemt de bruid ermee in om deze taak met haar man te delen. 

Tweede gelofte: Kracht. Het echtpaar vraagt God om de kracht om elkaar lief te hebben door dik en dun. Ze beloven er voor elkaar te zijn en alle mentale, fysieke en emotionele problemen van het leven met moed onder ogen te zien. 

Derde gelofte: Succes. Het paar verlangt naar rijkdom en succes in hun huwelijk in de derde van zeven geloftes. Ze kiezen ervoor om hun eigen leven en dat van hun kinderen te verbeteren op zowel materieel als spiritueel vlak. De bruid en bruidegom beloven zich ook aan elkaar te binden en trouw en toegewijd aan elkaar te zijn. 

Vierde gelofte: Geluk. De vierde gelofte gaat helemaal over het versterken en verbeteren van familiebanden. Het omvat ook onvoorwaardelijke liefde en wederzijds respect. De bruidegom bedankt de bruid voor het compleet maken van zijn leven. In antwoord daarop belooft de bruid dat ze van hem zal houden en de rest van haar leven bij hem zal blijven. 

Vijfde gelofte: Kinderen. Het echtpaar bidt voor nobele, gezonde en gelukkige kinderen tijdens hun reis samen. Ze leggen een gelofte af om verantwoordelijke ouders te zijn en hun kinderen de best mogelijke zorg te geven. Ze besluiten ook om meer te zijn dan alleen vrienden en levenspartners. De bruidegom neemt de eerste vier van de zeven geloftes voor zijn rekening, terwijl de bruid de laatste drie neemt.

Zesde gelofte: Het genieten van seizoensgebonden genoegens (ook wel 'gezondheid'). De bruid en bruidegom willen een lang en gelukkig huwelijk. Ze wensen een leven leiden zonder ziekten. Het doel is om een evenwichtig leven te leiden met hun familie, kinderen en elkaar. 

Zevende gelofte: Vriendschap tussen het paar. De laatste gelofte maakt de bruid en bruidegom levenslange vrienden en bindt hen permanent samen. Ze beloven te groeien in kennis en volwassenheid om een leven van respect, vertrouwen en vrede te leiden. Ze bidden tot God om hun vriendschap en liefde sterk te houden en hen voor de rest van hun leven bij elkaar te houden. 

Bindi

In het Westen dragen veel mensen een trouwring als zij gehuwd zijn. Binnen de Hindoeïstische cultuur is dart niet het geval. Wel dragen vrouwen een ander symbool dat op hun gehuwde status wijst. Zij dragen namelijk een ‘bindi’, ook wel gekend als het derde oog. Dat is een stipje dat wordt aangebracht tussen de ogen. Mannen dragen geen tekens die verwijzen naar hun huwelijk. Tijdens de trouwceremonie wordt er verwacht dat de vrouw een rood en wit gekleurde ‘saree’ (een grote wikkeldoek) draagt. Ze wordt ook rijkelijk versierd met allerlei gouden juwelen. De man draagt een tuniek met een broek. Hij hoeft geen rekening te houden met verplichte kleuren: behalve zwart zijn alle kleuren toegestaan.

Meer informatie en verantwoording

Afbeeldingen

De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:

  1. (bannerafbeelding) De hand van de bruid wordt vastgehouden door de bruidegom. Jayesh Jalodara, 11-08-2020, via https://unsplash.com/photos/bWQ6-0c_ZcM
  2. Paar houdt handen vast. Pablo Heimplatz, 02-05-2017, via https://unsplash.com/photos/fVL0zZdk-R4
  3. Hand versierd met henna, sieraden en ring. Marcus Lewis, 30-03-2018, via https://unsplash.com/photos/OJ6LOiMcQ5k
  4. Haldi-ceremonie. Disha Shinde 08, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, via Wikimedia Commons
  5. Bruiloftsgeluk. rajat sarki, 31-12-2021, via https://unsplash.com/photos/BMqdsfkZ0I0

Webpagina's