Ik had als kind al veel aan interesse in kerststallen. Zo komt het dat ik op een bepaald moment thuis een aantal kerststallen had staan. En in 1991 ben ik op reis naar Praag geweest en kocht ik daar ook een kerststal. Tijdens de busreis naar huis raakte ik aan de praat met een man uit Brasschaat. Hij vroeg me of hij mijn verzameling op zijn tentoonstelling mocht laten zien, en dat vond ik prima. Na die tentoonstelling was ik helemaal verkocht en ben ik actief beginnen verzamelen. Mijn verzameling groeide sindsdien snel aan. Intussen heb ik al zo’n 1000 stuks rond het thema kerststal in mijn collectie. 700 daarvan zijn kerststallen. De andere 300 zijn postkaarten, langspeelplaten, kunstwerken... over kerststallen. Met mijn verzameling sta ik geregeld op een tentoonstelling om ze aan de mensen te tonen. 

Mijn verzameling telt stukken uit de hele wereld. De beeldjes links komen uit Peru, die ernaast uit Taiwan

Ik koop vooral nieuwe kerststallen als ik op reis ben. En als iemand van mijn familie of een kennis naar een land gaat waar ik er nog geen kerststal van heb, vraag ik altijd of ze er een voor mij willen meebrengen. Zo heb ik ondertussen al kerststallen uit 57 landen! Soms kan je ook een slag slaan op een veiling, bijvoorbeeld als een klooster stopt en de inboedel verkocht wordt. Als ik een nieuwe kerststal koop, mag die een jaar blijven staan. Dit jaar heb ik er bijvoorbeeld gekocht uit Roemenië en Italië. Daarna geef ik ze een nummer en steek ik ze in dozen tot ze gebruikt worden voor een tentoonstelling. 

De Federatie werd begin jaren negentig opgericht. Enkele mensen van Brasschaat zochten toen kerststallen voor een tentoonstelling. Dat bleek helemaal niet zo simpel te zijn, en daarom wilden ze kerstbeelden uit Italië en Spanje laten overkomen. Maar om dat te kunnen doen, moesten ze eerst lid worden van Universalis Foederatio Praesepistica (UN-FOE-PRAE). Dat is een internationale organisatie rond kerststallencultuur. En om lid te kunnen van die organisatie, moest een federale vereniging opgericht worden. Sinds we deel uitmaken van de UFP, kunnen we beelden uit de hele wereld in bruikleen tentoonstellen. We sturen zelf ook kerststallen naar tentoonstellingen in het buitenland. Dit jaar is iemand van ons bestuur met vier kerststallen naar Rome. We organiseren ook al twintig jaar een kerststallenroute. Dat is een wandeling van 5 à 7 km van kerststal naar kerststal.

De eerste kerststal werd gezet door Franciscus van Assisi in de 12e eeuw. Dat was toen een ‘levende kerststal’, met echte mensen en dieren. Naar verluidt begonnen mensen kerststallen in hun huis te zetten toen Napoleon de kerken sloot en ze de kerststal in de kerk niet meer konden bezoeken. Tijdens WOI kwam de traditie via Duitse soldaten in ons land terecht, samen met de kerstboom. De bourgeoisie nam het gebruik als eerste over. Na WOI raakte het plaatsen van een kerststal ruimer verspreid. Er was ook een vrouwenorganisatie, ik denk het KAV, waar mensen elk jaar in de kerstperiode voor weinig geld een kerststalbeeldje konden kopen. Zo begonnen steeds meer mensen een kerststal te zetten.

Tijdens het interbellum kon je met de KAV beeldjes sparen, die je zelf moest schilderen.

De Federatie wil het kerstgebeuren levend houden en het traditionele kerstfeest promoten. Want een kerststal is erfgoed. We willen mensen motiveren om weer een kerststal in hun huis te zetten of in hun straat of wijk een buitenkerststal te plaatsen. Ik vind het jammer dat de Kerstman de bovenhand krijgt. Het zetten van een kerststal is een mooie en lange traditie die we niet mogen laten verdwijnen. Voor mij hangt het zetten van een kerststal onder de kerstboom nauw samen met de essentie van Kerstmis: Jezus brengt het licht en de verlossing in de wereld, en dit is iets dat we moeten herdenken. 

Ik vind het leuk dat er zoveel verschillende soorten kerststallen zijn. Verschillend in materiaal, in uitwerking, per land… Typisch voor de Belgische kerststallen is de Vlaamse hoeve. Om deze te maken ging een fotograaf naar Bokrijk om foto’s te maken van een klassieke Vlaamse hoeve en die werd dan nagebouwd. Iets anders typisch Belgisch is een scène uit ‘En waar de sterre bleef stille staan’ van Felix Timmermans uit Lier waar Jezus in een huifkar ligt. Maar ik zie ze allemaal graag, zowel de authentieke als de kitsch. Een lievelingsfiguur heb ik wel: de ezel. Ik kom uit Kuurne en daar worden de bewoners ezels genoemd (lacht).