In de volksmond heeft men het wel eens over ‘Dag van de Dynastie’ maar die benaming, die voortkomt uit het regentschap van Prins Karel (1944-1950), is sinds 1952 eigenlijk niet meer juist. Op Koningsdag wordt immers alleen hulde gebracht aan de koning van België en niet aan de hele koninklijke familie.

Tijdens de regeerperiode van Leopold I werd de koning onofficieel op twee dagen gevierd: op de verjaardag van zijn eedaflegging op 21 juli, onze nationale feestdag, en op zijn geboortedag, 16 december. Onder Leopold II kreeg de traditie om de koning te vieren onder de naam ‘het Naamfeest van Zijne Majesteit de Koning’ meer vorm en werd 15 november als datum gekozen, de naamdag van de Heilige Leopold. Onder Albert I werd een tijd lang 26 november als datum aangenomen tot door de Rooms-Katholieke Kerk in 1931 Albert de Grote heilig werd verklaard en zijn naamdag ook op 15 november vastgelegd, waardoor 15 november ineens als definitieve datum voor Koningsdag werd gekozen. Hierin verschilt de feestdag duidelijk met bv. de Nederlandse Koningsdag, die gekoppeld is aan de geboortedag van de koning en dus nog steeds van datum kan veranderen met het aantreden van een nieuwe koning of koningin. 

Op Koningsdag wordt de koning traditioneel gehuldigd met een Te Deum in de Sint-Michiels- en Sint-Goedele-kathedraal in Brussel. De organisatie van deze viering, die voorgegaan wordt door de kardinaal, is in handen van de katholieke kerk. Een Te Deum, afgeleid van het Latijnse Te Deum Laudamus (wij loven u, o God) is een loflied of gebed dat tijdens een plechtige viering of processie wordt gezongen. In de namiddag staat een militaire parade voor het koninklijk paleis in Brussel op het programma. 

Sinds een aantal jaar wordt het Te Deum op Dag van de Koning beschouwd als een privéplechtigheid en zijn er dan ook geen officiële vertegenwoordigers van de verschillende regeringen meer aanwezig bij de kerkelijke plechtigheid. Hiermee wil de monarchie de scheiding van Kerk en Staat benadrukken. Dag van de Koning wordt tegenwoordig dus anders gevierd dan vroeger. Na de militaire plechtigheid aan het koninklijk paleis wordt de Koninklijke familie ook nog in het federaal parlement ontvangen door de Eerste Minister en de voorzitters van Kamer en Senaat voor een academische ceremonie. Vaste onderdelen van deze ceremonie zijn de ondertekening van het Gulden Boek, een register waarin alle voorname bezoekers hun naam schrijven, het nemen van enkele foto’s in het Halfrond en op de eretrap van de Senaat. Daarna volgt dan de eigenlijke plechtigheid, waar enkele honderden genodigden op aanwezig zijn.

De deelnemers zijn enerzijds hoogwaardigheidsbekleders en anderzijds gewone burgers die zich in het voorbije jaar verdienstelijk hebben gemaakt. Koningsdag staat ieder jaar in het teken van een bepaald thema. Er worden toespraken gehouden door de Eerste Minister, de voorzitters van Kamer en Senaat en enkele vooraanstaande burgers. Tussendoor wordt muziek gebracht. Aan het eind van de ceremonie wordt de Brabançonne, het Belgische volkslied, gespeeld. Daarna volgt nog een receptie, waar de genodigden niet alleen een praatje kunnen maken met elkaar maar ook met de leden van de koninklijke familie.