Tandenfee

De melktanden-wisseltruc

Tandenfee

Auteur: Histories

Iedereen herinnert zich wel hoe hij één van zijn eerste melktanden heeft verloren. ‘Ik heb per ongeluk mijn eerste melktand ingeslikt’ of ‘mijn papa heeft mijn losse melktand met een touwtje aan de deurklink verbonden om de tand zo uit te trekken’. De meeste kinderen zullen zich met stralende ogen de tandenfee herinneren. Wie zijn melktand onder zijn hoofdkussen legde, vond de volgende ochtend geld in de plaats! Maar wie is die tandenfee en waarom geeft ze in hemelsnaam geld voor melktanden?

Tanden begraven

Vroeger werden melktanden vaak in de tuin begraven. Volgens het oude bijgeloof mochten melktanden niet in de handen van een heks of een geest belanden. Als de tand in hun bezit was, konden heksen of geesten vloeken uitspreken over het kind. Melktanden snel begraven was dus de boodschap! Deze traditie evolueerde uiteindelijk naar een minder bijgelovige versie: een melktand begraven zorgde ervoor dat een nieuwe tand in de mond van het kind kon groeien. Soms bewaarden mensen hun melktanden tot aan hun dood zodat ze bij mensen begraven konden worden. Dit symboliseerde de levensloop als ononderbroken cirkel.  

Kindertekening van de tandenfee

Fee of muis?

Het is onduidelijk wanneer de tandenfee voor het eerst ten tonele verscheen. In 1927 schreef Esther Watkins Arnold het eerste toneelstuk over de tandenfee. Het verhaal doet vooral de ronde in Europa en Amerika. Italië en Frankrijk zijn hierop een uitzondering, daar geloven ze in de ‘tandenmuis’. Vele kinderen zijn bang voor het verliezen van hun melktanden. Daarom vertellen ouders het verhaal van de tandenfee. Op die manier kijken kinderen iets hoopvoller uit naar het verliezen van hun eerste melktanden. Het bezoek van de tandenfee zorgt ervoor dat ze hun angst beter de baas zijn.  

Mondhygiëne en tandjes in een doosje

De tandenfee is ook een dankbaar onderwerp om mondhygiëne te bespreken. Kinderen leren dat het belangrijk is om hun tanden goed te poetsen. Ouders vertellen ook snel dat de tandenfee enkel langskomt bij de kinderen die hun tanden goed poetsen. Er zijn ook kinderboeken die daarover gaan.

Vele ouders bewaren doorgaans het eerste melktandje van hun kind in een klein doosje, sommigen bewaren ze zelfs allemaal. In andere werelddelen zijn er doorgaans andere rituelen verbonden aan het omgaan met uitgevallen melktanden, maar toch wordt er overal ter wereld aandacht geschonken aan het wisselen van de tanden. 

Meer informatie en verantwoording

Afbeeldingen

De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:

  1. (bannerafbeelding) Lachend kind. danielkirsch, CC0, via Wikimedia Commons
  2. Simple fairy. Via: https://freesvg.org/simple-fairy
  3. Kindertekening van de tandenfee, door een meisje uit Illinois. Eden, CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0, via Wikimedia Commons

Artikelen en/of boeken

  • Heyninck, F. ‘De tandenfee’, Standby (2009), nr. 3, p. 15 – 17. 
  • Principe, G. F., & Smith, E. (2008). The tooth, the whole tooth and nothing but the tooth: How belief in the tooth fairy can engender false memories. Applied Cognitive Psychology: The Official Journal of the Society for Applied Research in Memory and Cognition, 22(5), 625-642.URL: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.527.7458&rep=rep1&type=pdf
  • Tuleja, T. (1997). The tooth fairy: Perspectives on money and magic. The Good People: New Fairylore Essays, 406-25.
  • Toumba, K. J. (2013). The legend of the “tooth fairy”. European Archives of Paediatric Dentistry, 14(5), 277-278.

Websites