Vrijzinnige initiatierituelen

In de bloei van je leven

Vrijzinnige initiatierituelen

Auteur: Histories

Vrijzinnig humanistische kinderen vieren doorgaans twee overgangsmomenten in hun leven. Rond de leeftijd van 6 jaar wordt een lentefeest georganiseerd voor kinderen die de stap maken tussen de kleuterklas en de lagere school. Ook 12-jarigen vieren een overgangsmoment tijdens het ‘feest vrijzinnige jeugd’ (FVJ). 

 

In de rubriek 'over-dragers' spreken we met en over dragers van rituelen, tradities of gebruiken. Zo sprak Histories met Ilan van Camp en Hanne Crauwels, die beiden bij Hujo werken. Hujo of 'Humanistische Jongeren' ondersteunt onder andere leerkrachten bij het organiseren van lentefeesten. We waren benieuwd hoe dat in zijn werk gaat en hebben hen een aantal vragen gesteld. De antwoorden kun je lezen op de gesprekspagina.

Vrij, wijs en uniek

Lentefeesten en feesten vrijzinnige jeugd komen in België voor sinds het einde van de 19de eeuw. In Gent bijvoorbeeld vond het eerste feest van de vrijzinnige jeugd plaats in 1887 in de Vooruit. Er waren zes deelnemertjes. Aanvankelijk vertoonden vrijzinnig humanistische overgangsrituelen veel gelijkenissen met de eerste en plechtige communie van katholieke kinderen. Daar kwam al snel kritiek op en tegen 1904 werd het project opgegeven, wegens te weinig steun en een gebrek aan financiële middelen. Vanaf de jaren zestig begon het feest aan een opmars en werd actief op zoek gegaan naar een andere invulling van de plechtigheid. Sinds 1964 werkt men rond vooraf afgesproken thema’s die dan in de lessen moraal worden behandeld. In 2011 bijvoorbeeld, is het thema van het feest vrijzinnige jeugd ‘Vrij, wijs en uniek!’.

Lentefeest Sint-Clement

Een bezinningsmoment

Verschillende vrijzinnige kinderen worden voorbereid op hun lentefeest tijdens de lessen moraal of zedenleer. Kinderen die naar katholieke scholen gaan en godsdienstles krijgen, worden voornamelijk door de ouders voorbereid op het lentefeest. Er zijn humanistisch vrijzinnige verenigingen die gemeenschappelijke bezinningsmomenten organiseren, maar een familie kan ook opteren voor een individueel feest door beroep te doen op iemand van een Centrum Morele Dienstverlening (CMD).Omdat de families of humanistisch vrijzinnige verenigingen deze feesten zelf organiseren, kunnen deze sterk verschillen. Meestal is er een bezinningsmoment waarin stilgestaan wordt bij waarden als solidariteit, verdraagzaamheid en vrijheid. Steeds vaker worden er echter ook actieve momenten ingevoerd. Zo stonden er in 2009 workshops op het programma in Gent. Kinderen kregen een initiatie in circustechnieken, dans en graffiti en mochten hun kunnen na het bezinningsmoment tonen. Na de ceremonie verzamelen familie en vrienden zich voor het familiefeest. Het kind ontvangt geschenken en er wordt samen gegeten.

Symboliek

Om de feesten in te kleden, worden tal van symbolen gebruikt, die opnieuw sterk verschillen naargelang de groep, de context enz. Zo wordt soms een fakkel doorgegeven als symbool voor de wijsheid, krijgen de kinderen een oorkonde of een medaillon of vormen de kinderen samen een broederketting door elkaar allemaal de hand te reiken. 

 

Meer informatie en verantwoording

Afbeeldingen

De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:

  1. (bannerafbeelding) Twee kinderen kijken naar zee. Torsten Dederichs, 20-05-2018, via https://unsplash.com/photos/XRcEsQKTWGk
  2. Lentefeest Sint-Clement. Hoeilander.be (17 maart 2013) via URL: https://www.flickr.com/photos/52683030@N07/8576904133/in/album-72157633053879592/

Artikelen en/of boeken

  • Van Kerckhove C. en Vens, E. (Eds.), Overgangsrituelen, Standaard Uitgeverij, Antwerpen, 2010. 
  • De Buck, F., ‘Vrijzinnige plechtigheden in Vlaanderen’, Antenne 20 (2002), nr. 3, p. 5-12. 
  • Ver Braecken, L. , ‘Met wijsheid, kracht en schoonheid die grote wereld in…Een eigen vrij‘zinnig’ feest voor de 6- en 12-jarigen’, Antenne 20 (2002), nr. 3, p. 44-46. 

Webpagina’s