Vrijzinnige relatieplechtigheden

Zelfgekozen rituelen

Vrijzinnige relatieplechtigheden

Auteur: Histories

Een uitzondering onder de huwelijksplechtigheden is het vrijzinnige huwelijk, of correcter gezegd de vrijzinnig-humanistische relatieplechtigheid. Het is de viering van de verbinding tussen twee mensen, maar het hoeft geen (wettelijk) huwelijk te zijn. Bijzonder hierbij is dat het koppel de inhoud en de vorm van de ceremonie zelf bepaalt en er geen rituelen zijn die steeds opnieuw terugkeren. Hieronder kun je lezen wat er bij een vrijzinnige relatieplechtigheid komt kijken.

Plechtig, niet burgerlijk

De mensen van de Centra voor Morele Dienstverlening (Unie Vrijzinnige Verenigingen) passen in het rijtje van de bedienaars van de erediensten. Net zoals pastoors, dominees, imams, rabbijnen en andere levensbeschouwelijke voorgangers verzorgen de consulenten van deze centra de plechtigheden, in dit geval de vrijzinnige plechtigheden. Wanneer twee mensen hun liefde willen bezegelen met een viering, kunnen ze naar een Centrum voor Morele Dienstverlening gaan om er te bespreken hoe de plechtigheid in zijn werk zal gaan. Hierbij moet duidelijk gezegd worden dat het niet altijd om een huwelijksplechtigheid hoeft te gaan. Wanneer twee mensen elkaar graag zien en enkel om die reden een ceremonie willen houden, kan dat net zo goed. Ze kunnen ook een plechtigheid houden om hun liefde te vieren zonder dat ze voordien een burgerlijk huwelijk hebben afgesloten. Daarom is het dan ook beter om te spreken over een vrijzinnige relatieplechtigheid in plaats van een huwelijksplechtigheid. Het merendeel van de vrijzinnige relatieplechtigheden gebeurt vandaag de dag wel in combinatie met een burgerlijk (wettelijk) huwelijk. 

[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=RehxvEl3izI[/embedyt]

Een praatje slaan?

Een koppel dat voor een vrijzinnige relatieplechtigheid kiest, start met de voorbereidingen van de plechtigheid door enkele keren langs te gaan bij een consulent van een Centrum voor Morele Dienstverlening. Bij deze ontmoetingen wordt er gepraat over hun relatie: hoe ze elkaar leerden kennen, wat ze voor elkaar betekenen en waarom ze graag een plechtigheid willen houden. Er wordt ook gekeken naar de vrijzinnigheid van het koppel en welke plaats ze dit geven in hun leven. Tenslotte wordt er ook gepraat over de plechtigheid die het koppel wil organiseren om hun liefde te bezegelen. Er wordt gevraagd wat ze hiermee willen bereiken, hoe ze dit zien en wat erin moet gebeuren. Voor vele koppels is het vaak de eerste keer is dat ze hier zo diepgaand bij stilstaan. De consulent komt door deze gesprekken veel te weten over het stel en kan hen hierdoor beter helpen bij het uitwerken van een persoonlijke relatieplechtigheid. Veel koppels geven nadien aan dat ze de voorbereidende gesprekken als verrijkend en heel erg waardevol voor hun relatie beschouwden. 

 

De Grote Dag

Na de gesprekken met de consulent kunnen de concrete regelingen en voorbereidingen voor de plechtigheid van start gaan. Hierin is het koppel volledig vrij en kan het doen wat het zelf wil. De voorwaarde die de consulent hierbij stelt is dat de plechtigheid op een waardige en serene manier gebeurt. Zo wordt er onder meer op gelet dat benodigdheden zoals micro’s etc. aanwezig zijn opdat iedereen de ceremonie ten volle zou kunnen meebeleven en dat de plechtigheid op een geschikt moment plaats heeft. De partners die de verbintenis aangaan kiezen zelf de manier waarop ze binnenkomen, of ze ringen uitwisselen, of ze geloftes afleggen, wat er gezegd zal worden, of er muziek zal zijn, wie er een rol speelt in de plechtigheid (familieleden of andere sprekers) en dergelijke meer. Ook de tijd en plaats van de ceremonie, worden door het paartje zelf gekozen. Het kan bijvoorbeeld dat een koppel ervoor kiest om een plechtigheid te houden op de plaats waar ze elkaar voor het eerst ontmoetten of in de tuin van een familielid of vriend.

Werkelijk alle aspecten van de ceremonie worden tot in het kleinste detail bepaald door het koppel zelf. In het vrijzinnig humanisme staat de mens centraal en is elke persoon uniek en daarom is een geheel persoonlijke plechtigheid ook van groot belang. Als alles zorgvuldig is beslist, bedacht en uitgewerkt, probeert de consulent dit op een creatieve manier bij elkaar te brengen en er een mooie ceremonie van te maken. De consulent begeleidt de plechtigheid meestal zelf en praat alles aan elkaar. Vaak is het zo dat het koppel de bijdragen van familieleden, vrienden en de consulent voor de eerste keer te horen krijgt tijdens de ceremonie. Een koppel kan er ook voor kiezen de plechtigheid zelf in handen te nemen of iemand anders deze taak te geven. Ook dan kunnen zij terecht bij het Centrum voor Morele Dienstverlening, zij het voor een eenmalig gesprek. 

Hoewel alle vrijzinnige relatieplechtigheden uniek zijn omdat het koppel alles zelf mag kiezen, zijn er natuurlijk wel dingen die bij de meeste koppels terugkomen. Veel mensen leggen een gelofte af, wisselen ringen uit of vragen aan familie of vrienden om een woordje te zeggen op hun Grote Dag. Ieder huisvandeMens speelt zoveel mogelijk in op de persoonlijke zingeving en invulling van hun Grote Dag. Ook hoe de vrijzinnige levensbeschouwing van de betrokkenen in de plechtigheid aan bod komt, wordt door henzelf meebepaald. 

 

Bruiloftsviering met vuurwerksterretjes

Slow of swing?

Ook wat het feest betreft zijn er geen vaststaande of vooropgezette tradities bij de vrijzinnigen. Opnieuw beslist het koppel volledig zelf of het een feest wil organiseren na de vrijzinnig-humanistische relatieplechtigheid en op welke manier dit dan gebeurt. Het feest kan bijvoorbeeld sterk lijken op een Westers trouwfeest waarbij er rijkelijk gegeten en gedronken wordt. Er kan een receptie gehouden worden en nadien kunnen er verschillende warme maaltijden geserveerd worden. Als het koppel dat wenst, kan er een taart aangesneden worden waar iedereen kan van meesmullen. Na de maaltijd opent het koppel vaak de dans met een trage dans op een romantisch liedje. In de volksmond wordt dit ook een ‘slow’ of een ‘plakker’ genoemd. Een traditioneel menu met veel gangen kan ingeruild worden voor een maaltijd met verschillende kleine hapjes en een ‘slow’ kan even goed een vlotte ‘swing’ worden. Het feest is dus, net zoals de relatieplechtigheid, volledig vrij te bepalen door het paartje. 

Bijzonder en uniek

In een vrijzinnige relatieplechtigheid zitten dus geen algemene symbolen, rituelen of traditionele gebruiken die in alle vrijzinnige relatieceremonies voorkomen. Een koppel kan er natuurlijk wel voor kiezen om het symbool van de vrijzinnigheid, namelijk de fakkel, te gebruiken of zelf een waarde aan iets toeschrijven en hiervan een symbool maken, maar dit is opnieuw een persoonlijk en geen algemeen verspreid symbool. Het voelt misschien tegenstrijdig, maar de vrijzinnige relatieplechtigheid verdient een plekje op deze website over tradities: het is net heel bijzonder dat er plechtigheden bestaan zonder traditionele invulling. Er kan wel gezegd worden dat de vrijzinnige plechtigheid op zich een traditie is, en meer en meer wordt, maar dan wel een traditie waar geen traditionele gebruiken of rituelen bij komen kijken. Vrijzinnige relatieplechtigheden hebben zeer recent algemeen ingang gevonden. Sinds een aantal jaar kan men deze ceremonies organiseren.  Belangrijk is dat ook de LGBTQ+ gemeenschap terecht kan bij huisvandeMens. Als zij de vrijzinnigheid aanhangen, kunnen ook zij kiezen voor een plechtigheid om hun liefde of relatie te vieren.  

 

Meer informatie en verantwoording

Afbeeldingen

De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:

  1. (bannerafbeelding) Jürgen Howaldt, CC BY-SA 3.0 DE https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.en, via Wikimedia Commons.
  2. (video) Vrijzinnig humanistische plechtigheden, een publireportage. deMens.nu, 2015, via: https://www.youtube.com/watch?v=RehxvEl3izI
  3. Bruiloft van Katja en Bernhard. Luca Sartoni from Vienna, Austria, CC BY-SA 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0, via Wikimedia Commons
  4. Bruiloftsviering. Victoria Priessnitz, 07-05-2020, via: https://unsplash.com/photos/R0B0AnOw0Kg

Artikelen en/of boeken

  • De Buck, F., ‘Vrijzinnige plechtigheden in Vlaanderen’, Antenne 20 (2002), nr. 3, p. 5-12.
  • Van der Hulst, I. Op eigen wijze je relatie vieren. Een exploratief onderzoek naar humanistische relatievieringen: betekenisgeving en vormgeving. Doctoraalscriptie bij de opleiding Humanistiek, Utrecht (30 mei 2008).

Webpagina’s

Blader door de rituelen

  1. Saint Brigid’s Day

  2. Turks huwelijk

  3. Joodse geboorterituelen