Wekenfeest

Oogst en openbaring

Wekenfeest

Auteur: Histories

Op de zesde en de zevende dag van de joodse maand sivan vieren joden het Wekenfeest of Sjawoe’ot. Sjawoe’ot is het Hebreeuwse woord voor ‘weken’. Er mag dan niet worden gewerkt. Het Wekenfeest begint elk jaar op een andere dag, en soms zelfs in een andere maand, omdat de joodse kalender gebaseerd is op de maancyclus. Dit feest valt wel telkens vijftig dagen of zeven weken na Pesach.

Omertelling en oogstfeest

Het Wekenfeest markeert het einde van de Omertelling, dit is de tijd tussen Pesach en het Wekenfeest. Een ‘omer’ was een inhoudsmaat voor granen. Vanaf Pesach, wanneer de gerstoogst begint, werden er 50 dagen geteld tot het volgende feest: Sjawoe’ot. Tijdens de Omertelling, met uitzondering van één dag, gelden er bepaalde verboden. Zo mag er niet gehuwd worden, mag er niet naar muziek geluisterd worden en mogen de mannen zich niet scheren. 

Zowel Pesach als Sjawoe’ot zijn van oorsprong oogstfeesten. Bij Pesach werd de eerste gerstoogst gevierd, zoals hierboven genoemd. Dan werden offers gebracht en werd God gedankt voor de oogst. Bij Sjawoe’ot begint de tarweoogst, maar ook de oogst van vruchten zoals dadels en olijven. Daarom werd Sjawoe’ot vroeger ‘Chag Habikkurim’ genoemd: Festival van de Eerste Vruchten. 

De eerste tarwe wordt geoogst en geofferd

Het Wekenfeest is dan ook een feest waarbij de eerstelingen, dit zijn de eerste landbouwproducten van het jaar, worden geofferd als dank aan God. Van de tarwe worden twee broden gemaakt die worden aangeboden in de tempel. Die twee broden staan symbool voor de twee stenen tabletten waarop de Tien Geboden te lezen stonden. Mozes ontving die tabletten op de berg Sinaï. Tijdens Sjawoe'ot herdenken joden die gebeurtenis: Het is de dag waarop zij het verbond met God aangingen en de geboden ontvingen. Sjawoe’ot is dus een oogstfeest, maar ook een openbaringsfeest. 

In het Nieuwe Testament komt Sjawoe’ot ook voor, maar daar wordt het feest Pinksteren genoemd, van het Griekse woord ‘pentakosta’, wat vijftig betekent. Ook daar verwijst het dus naar de 50 dagen na Pesach. Het feest krijgt in het christendom een andere focus, omdat er wordt herdacht dat op die dag de Heilige Geest zich uitstortte over de volgelingen van Jezus. De betekenis van het Wekenfeest verdwijnt daarmee in het christendom op de achtergrond. 

Mozes op de berg Sinaï

Het versieren van synagogen en huizen

Hoewel het Wekenfeest meestal niet uitgebreid wordt gevierd, zijn er toch een aantal bijzondere gebruiken aan verbonden. Zo worden bijvoorbeeld de synagogen en de huizen versierd met bloemen, fruit en groen. Dit refereert naar het uitzicht vanaf de berg Sinaï op het beloofde land toen aan Mozes de Tien Geboden werden overhandigd: Hoewel de berg midden in de dorre woestijn stond, stond deze in volle bloei op die dag. 

Studie en ontspanning

Volgens de traditie is het zo dat op de ochtend waarop de Wet en Tien Geboden aan het joodse volk werden gegeven, zij zich hadden verslapen. Om dat goed te maken, wordt er een hele nacht doorgehaald me de bestudering van de Thora in de synagoge. De Thora bestaat uit de vijf boeken van Mozes (Bereesjiet, ook bekend als Genesis, Sjemot/Exodus, Wajikra/Leviticus, Bemidbar/Numeri, Dewariem/Deuteronomium). Naast de tien geboden, danken joden God op Sjawoe'ot dus ook voor het geheel van (de wet in) die vijf boeken. Zoals gebruikelijk op feestdagen, wordt er ook overdag naar de synagoge gegaan. Er wordt echter niet enkel tijd gewijd aan studie, er wordt ook gezongen en gedanst.

 Op Sjawoe’ot wordt er in de synagoge extra aandacht besteed aan de geschriften uit de Thora en uit het boek Ruth. Dat zit zo: Het verhaal van Ruth gaat onder andere over een niet-Joodse vrouw die uit diep geloof in God handelt. Bovendien is Ruth verwant aan David, of beter andersom: Koning David is haar achterkleinzoon. De dag van Sjawoe’ot is tevens de dag waarop David geboren werd en stierf, waardoor op die dag mensen in Jeruzalem naar het graf van David trekken om eer te bewijzen. In Jeruzalem is het daarnaast de gewoonte om naar de Klaagmuur te gaan, waar zich dan ook veel mensen verzamelen. 

Voedzame zuivelproducten

Anders dan op andere feestdagen is het gebruikelijk om tijdens het Wekenfeest ook zuivelproducten, zoals blintzes, te nuttigen. Blintzes zijn pannenkoekjes waarin melk, boter en roomkaas verwerkt worden. Het recept is uitgegroeid tot Sjawoe’ot-specialiteit. 

In de Thora staat vermeld dat zuivelproducten en vlees niet samen mogen worden genuttigd. Een combinatie van die etenswaren in één gerecht is dan ook niet ‘kosjer’. Dat wil zeggen: Het is niet bereid volgens de spijswetten van het joodse geloof. Bovendien moeten dieren ritueel geslacht worden, om het vlees ‘kosjer’ te maken – die wet ging meteen in toen de Tien Geboden ontvangen werden. Aangezien het joodse volk op dat moment geen tijd had om kosjer vlees te bereiden, kozen ze voor een maaltijd met melk. Dat wodt om die reden op Sjawoe’ot nog altijd gedaan.  

Melk staat bovendien symbool voor de voeding die elke baby krijgt van de moeder. Het is een voedzaam product, waarvan zelfs wordt gezegd dat het even voedzaam is als de goddelijke leefregels in de Thora. 

Blintzes met kaas en bramen

Meer informatie en verantwoording

Afbeeldingen

De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:

  1. (bannerafbeelding) Graan. Adriel Kloppenburg, 15-04-2015, via: https://unsplash.com/photos/44RI_-X6eLk
  2. De eerste tarwe wordt geoogst en geofferd, in Nahalal. Sharon Ben-Arie, Attribution, via Wikimedia Commons
  3. Moses on Mount Sinai. Jean-Léon Gérôme, Public domain, via Wikimedia Commons
  4. Blintzes met kaas en bramen. Susánica Tam from Los Angeles, CA, United States, CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0, via Wikimedia Commons

Webpagina's

Meer weten?

Blader door de rituelen

  1. Marokkaans huwelijk

  2. Duivensport

  3. De mei richten