'De bedoeling is dat we ze helemaal klaarstomen voor de arbeidsmarkt’

Het afgelopen jaar is Histories op zoek gegaan naar erfgoedorganisaties die mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie kansen bieden door ze te betrekken bij hun vrijwilligerswerking. We stellen jullie graag voor aan verschillende inspirerende erfgoedorganisaties, waarbij we jullie hopen te inspireren, informeren en vooral enthousiasmeren voor een inclusieve vrijwilligerswerking.

Een goed voorbeeld is Heemkundige kring Wesalia II Wuustwezel. Hier werken leerlingen met autisme die naar school gaan in Berkenbeek Buitengewoon Onderwijs. Zij digitaliseren het archief van lokale verenigingen en van de gemeente Wuustwezel.

Jan De Meester is voorzitter van de Heemkundige kring Wesalia II in Wuustwezel. Die probeert de plaatselijke, folkloristische geschiedenis van de streek en haar bewoners zoveel mogelijk te weten te komen, te verzamelen en te bewaren voor de volgende generaties.

Hoe het begon

Jan De Meester was al voorzitter van de heemkundige kring toen hij diensthoofd Toerisme en Erfgoed werd in Wuustwezel. Zo kwam hij in de bibliotheek in contact met jonge vrijwilligers met autisme. Omdat de heemkundige kring een oud, papieren archief had, zag hij het wel zitten om een groep jongeren een jaar te begeleiden om het archief te digitaliseren.

Win-winsituatie

De leerlingen vinden het werk vaak leuk om te doen en de vaardigheden die ze leren, komen goed van pas op de arbeidsmarkt. ‘Een van de scholieren die vorig jaar bij ons digitaliseerde, vond nu werk bij een notaris in Antwerpen voor wie hij ook het archief digitaliseert. Er zijn ook studenten die in verschillende stadsarchieven binnenraakten om mee te werken aan digitaliseringsprojecten. Dat is plezant.’ Zonder de hulp van de leerlingen was het de heemkundige kring nooit gelukt om de materialen te digitaliseren. De leerlingen digitaliseerden alleen al van de kring zelf een hele hoop bevolkingsregisters. Ze digitaliseren ook op aanvraag van culturele organisaties in Wuustwezel omdat de gemeente haar infrastructuur ter beschikking stelt.

Samenwerken werkt

Jan De Meester: ‘Het probleem is dat de heemkundige kring de arbeidstrajectbegeleider moet leveren. Ik merkte dat dat elke keer spaak liep. De jongeren konden het werk goed aan, maar de communicatie tussen de vaak oudere begeleiders en jonge leerlingen met autisme liep stroef. De leerling vond dat hij te weinig feedback kreeg over wat hij moest doen, of werd zenuwachtig omdat er iemand over zijn schouder meekeek. De vrijwilligers van de heemkundige kring hadden niet genoeg kennis hoe ze mensen met autisme het best kunnen begeleiden. Er zijn veel verschillende soorten autisme en daar is elke keer een andere aanpak voor nodig.’

Samen met Berkenbeek en de gemeente werkten ze een alternatief uit. Voor leerlingen die op 18 jaar de gewone schoolvakken afronden, is er een extra jaar praktische vakken die ze klaarstomen voor de arbeidsmarkt. In dat extra leerjaar lanceerde de school het vak ‘digitalisering’. Met subsidies van de Koning Boudewijnstichting en de provincie stelt de gemeente een lokaal en materiaal ter beschikking. ‘Ik heb dan het voordeel dat ik ingebed ben in het gemeentebestuur hier, want logistiek krijgen we daar heel veel hulp van. Dat is echt wel nodig.’ Elk jaar komen ongeveer zes leerlingen één keer per week samen met een leerkracht de documenten digitaliseren. Jan levert dan nieuw materiaal aan. Bij de heemkundige kring zitten ze regelmatig samen om te bekijken wat er eerst gedigitaliseerd moet worden en wie wat bij elkaar gaat zoeken. Daar kruipt aardig wat tijd in. Daarom is het belangrijk dat alle vrijwilligers in de heemkring achter het initiatief staan en op één lijn zitten.

Traag maar gestaag

‘Dat digitaliseren gaat niet zo snel als wij zelf zouden doen. Je moet de leerlingen echt de tijd geven, geduld oefenen en ervan uitgaan dat het in orde komt. Het duurt veel langer dan dat je er een jobstudent aan zet, maar die zie je misschien na een maand niet meer terug en dan gebeurt het misschien niet zo goed. Het blijft wikken en wegen.’