Over de oorsprong van het Jaartallenleven in Leuven is weinig bekend. De Jaartallen zelf houden het bij 1890 als beginjaar. Handelsreizigers kwamen toen geregeld samen in café ‘De Biekorf’ in de Naamsestraat. Tijdens een gesprek tussen twee van hen noemde de ene de andere een snotneus en zo werd het onderwerp leeftijd aangesneden. Plots bleek dat acht aanwezigen in het café in hetzelfde jaar geboren waren. De mannen in kwestie beslisten prompt om een vriendenkring op te richten en samen hun vijftigste verjaardag te vieren. Deze theorie wordt ook geruggesteund door teruggevonden fotomateriaal en stukken uit familiearchieven. De oudste foto van het jaartallenleven dateert uit 1890 en toont de ‘Mannen van het jaar 1840’ op hun 50ste verjaardag. Archieven bevatten ook verwijzingen naar het banket dat deze groep in 1890 in Hôtel de Suède hield ter ere van hun 50ste verjaardag. Wie de mannen precies zijn, is onbekend: er kon nooit een van hen geïdentificeerd worden. In de beginjaren fungeerden de vriendenkringen ‘Mannen van het Jaar’ vooral als spaarmaatschappij. De leden kwamen één keer per maand samen om ‘een penning te sparen’, zodat ze tegen hun vijftigste verjaardag genoeg geld om de gebeurtenis met de nodige luister te vieren. Gaandeweg kwamen daar ook andere activiteiten bij, zoveel intern als voor buitenstaanders. Zo verwierf het Jaartallenleven een belangrijke plek in het Leuvense verenigingsleven en groeide het uit tot een belangrijke lokale traditie. 

De traditie wil dat slechts aan twee voorwaarden voldaan hoeft te worden om toe te treden tot een ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’: van het mannelijke geslacht zijn en in een bepaald jaar geboren zijn. Geboren of woonachtig zijn in Leuven is dus niet noodzakelijk. Er zijn zelfs enkele Jaartallen die leden uit Nederland en Duitsland hebben. 39-jarige mannen worden hoe dan ook niet automatisch lid van de vriendenkring van hun geboortejaar. Wel ontvangt iedere man van 39 uit groot-Leuven en omstreken een uitnodigingsbrief. Het Jaartallenleven spreekt veel mensen aan, maar niet iedere man voelt zich geroepen om lid te worden: lidmaatschap van een vriendenkring ‘Mannen van het Jaar’ vraagt namelijk wel enig engagement, en dan niet alleen financieel door het betalen van lidgeld, maar ook op maatschappelijk vlak. Nadat het jaartal echt van start gegaan is, blijken de leden erg trouw. 

Omdat er ieder jaar een nieuwe ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’ gesticht wordt, zijn er telkens 10 Jaartallen tegelijk actief. Traditioneel gaat een actief Jaartal door een aantal verschillende stadia. Tegenwoordig wordt een vriendenkring ‘Mannen van het Jaar’ gesticht op de leeftijd van 39 jaar. Het eerste jaar is eigenlijk een voorbereidend jaar. Men spreekt dan van een ‘stichtend Jaartal’. Zodra de mannen van de vriendenkring 40 geworden zijn, heeft men het over het ‘opkomend Jaartal’. De actieve periode van een ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’ begint het jaar nadien en omspant de hele periode tussen de 40ste en de 50ste verjaardag van de leden. In deze periode organiseert het Jaartal activiteiten die geld in het laatje brengen, maar legt ze ook heel wat sociaal engagement aan de dag. Elk Jaartal heeft ook een ereledencomité, dat voornamelijk op financieel vlak te hulp schiet. De actieve periode van een ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’ eindigt met een bijzondere festivaldag: de Jaartallendag. 

Na de Jaartallendag gaat een ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’ over tot de Abrahams der Jaartallen of de niet-actieve Jaartallen en gaat ze het dus wat rustiger aandoen. Vaak is de vriendschap die in de loop der jaren tussen de mannen van een Jaartal opgebouwd werd, zo hecht geworden, dat er veel belang aan gehecht wordt om de band daarna te onderhouden. Niet-actieve Jaartallen blijven daarom deelnemen aan allerhande activiteiten, en dan vooral die van het ‘blok’ waartoe ze behoren. Met een blok worden alle Jaartallen met hetzelfde eindcijfer bedoeld. De blokvorming is een belangrijk element in de werking van de Jaartallen, omdat ze de vriendschap tussen verschillende generaties bevordert. De Mannen van 1913 hebben het Peter-jaartal ingevoerd. Daarmee wordt de vriendenkring van mannen die exact 10 jaar ouder zijn, aangeduid. Als zij hun 50ste verjaardag gevierd hebben en Abrahams worden, helpen ze het nieuwe jaartal bij de oprichting. Verder zijn er ook zogenaamde ‘grootvaders’. Dat zijn dan de mannen die 20 jaar ouder zijn dan de leden van de nieuwe ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’. 

Op het eind van de jaren 1940 stelden de verschillende Jaartallen vast dat er meer coördinatie nodig was om alles wat met het Jaartallenleven te maken had, in goede banen te leiden. In 1956 besloten enkele Jaartallen op aansturen van de ‘Vriendenkring Mannen van 1906’ hun krachten te bundelen en samen de festivaldag te organiseren. Na die eerste positieve ervaring werd de samenwerking gaandeweg uitgebreid en in 1961 kreeg ze definitief vorm met de oprichting van het Koninklijk Verbond der Jaartallen Leuven vzw, dat nu nog steeds als het overkoepelend orgaan van de verschillende ‘Vriendenkringen Mannen van het Jaar’ functioneert. Sinds 1997 heeft het Verbond een onderkomen gevonden in de Raadskamers onder het Leuvense stadhuis.  

Heel bijzonder aan het Jaartallenleven is dat het van bij het prille begin voor iedereen open stond. Het bindmiddel tussen de leden van een Jaartal is hun geboortejaar. Welke politieke, filosofische of religieuze overtuigingen iemand aanhangt of wat voor rang, stand of afkomst iemand heeft, doet er binnen het Jaartallenleven niet toe: iedereen is welkom bij de vriendenkring. Al tijdens de 19de eeuw brachten de vriendenkringen notabelen, vooraanstaande politici, handelaars en professoren samen met arbeiders en bedienden. Enkele bekende deelnemers aan het Jaartallenleven zijn oud-premier Gaston Eyskens en oud-minister en huidig burgemeester van Leuven Louis Tobback. De traditionele openheid van de beginjaren wordt ook vandaag de dag nog zeer hoog in het vaandel gedragen. 

Een van de eerste taken van een pas gestichte vriendenkring is het kiezen van een kenteken, een vlag en een kostuum. Dat is op zich niet verplicht, maar hoort intussen wel tot de vaste tradities die de Jaartallen in ere houden. Aanvankelijk werd enkel een kenteken gekozen, een bescheiden, maar zichtbaar insigne dat op de borst gespeld wordt. Veel vriendenkringen hebben er tot nog toe voor gekozen om een beeld te gebruiken dat hen aan hun geboortejaar of jongenstijd deed denken. 

Wie lid wordt van een Jaartal, blijft dat gewoonlijk voor het leven. Veel mannen zijn er echt fier op dat ze deel uitmaken een ‘Vriendenkring Mannen van het Jaar’. Vaak is het dan ook zo dat de traditie binnen een familie van de ene generatie op de andere wordt overgedragen. Dat het Jaartallenleven voor sommigen zeer veel betekent, kan ook afgeleid worden uit de vaststelling dat mensen tot op hun laatste rustplaats trouw blijven aan hun vriendenkring. Bij veel voormalige leden stond het lidmaatschap bij hun overlijden dan ook op het bidprentje vermeld. Een aantal oud-leden is ook in het kostuum van hun jaartal begraven. 

Zoals gezegd kunnen alleen mannen lid worden van een Jaartalgroep. Toch staan vrouwen niet helemaal los van het Jaartallenleven. Vaak is het zo dat de echtgenotes van de leden geregeld een handje komen helpen bij de activiteiten die het Jaartal organiseert. In de loop van de actieve periode leren ook zij elkaar dus steeds beter kennen en gaan ze op de duur zelf ook een hechte vriendenclub vormen. 

Bovendien is er sinds de jaren 1950 ook een bijzondere rol weggelegd voor de ‘marraine’. Het waren de Mannen van 1906 die - in navolging van de studentenkringen - als eerste een ‘marraine’ of ‘meter’ kozen. De traditie wil dat de marraine in hetzelfde jaar geboren is als de leden van het Jaartal. Aanvankelijk was de marraine meestal de uitbaatster van het lokaal waar vergaderd werd. Later was dat niet altijd het geval meer, bijvoorbeeld omdat er een nieuw lokaal gekozen werd of omdat de leden andere verwachtingen hadden. Een jaartal is sowieso niet verplicht om een marraine te hebben, maar veel Vriendenkringen hechten wel veel belang aan deze traditie. Hoewel de rol van de marrainen voor de buitenwereld misschien beperkt lijkt, zijn zij niettemin van enorm belang voor de Jaartallen. Zij bieden immers steun en verlenen het Jaartal uitstraling. Daarnaast staan ze ook symbool voor het sociale engagement van de Vriendenkringen Mannen van het Jaar. Het Verbond der Jaartallen ziet er dan ook op toe dat de marrainen de aandacht en waardering krijgen die ze verdienen, coördineert en overkoepelt hun werking en organiseert een zestal keer per jaar een vergadering voor alle marrainen. Jaarlijks is er ook een Marrainendiner en een Marrainenbal. Binnen het Jaartallenleven zijn er ook ere-marrainen. Zo is Wendy van Wanten bijvoorbeeld ere-marraine van de Mannen van 1960. 

Het Koninklijk Verbond der Jaartallen Leuven vzw organiseert als overkoepelend orgaan zowel algemene als sociale activiteiten. Naast de reeds genoemde evenementen is er bij het begin van het jaar traditioneel een nieuwjaarsreceptie, waar alle leden met hun partner voor uitgenodigd worden. 

Verder is er ook de jaarlijkse verbondsreis. Dat is een ééndagsreis waaraan iedereen die dat wil, kan deelnemen. Op het programma staat dan een mix van cultuur en ontspanning en de bedoeling is om een aangename dag onder vrienden door te brengen.

Om de 50-jarige Leuvenaars officieel te vieren organiseert het Verbond der Jaartallen op de zaterdag voor de eerste zondag van september traditioneel de Abrahamdag. Het idee hiervoor komt van Jacky Gilliams, lid van de Vriendenkring Mannen van 1930. Inspiratie vond hij in het Nederlandse Oosterhout, waar telkens het eerste weekend van oktober in het teken staat van de 50ste verjaardag van de mannelijke inwoners. In navolging van Oosterhout kwam er ook in Leuven een Abrahambeeld, dat eerst een plaats kreeg in de Broekstraat en nu in het stadspark staat. Bij het Abrahambeeld wordt op de Abrahamdag een viering gehouden. Verder wordt Fonske aangekleed met het kostuum van het jubilerende Jaartal. Daarnaast zorgt het Verbond ook voor een receptie en wordt haltgehouden aan het beeld van Kamerood Sesteg om het opkomende Jaartal te vieren. Daarna wordt ook Leuven Kermis officieel geopend, van oudsher het belangrijkste volkse evenement in Leuven en omstreken. Sinds Gilliams de eerste contacten met Oosterhout legde, is het een jaarlijkse traditie dat bij de Nederlandse viering telkens een Leuvense delegatie aanwezig en dat Oosterhoutse vertegenwoordigers op hun beurt de Jaartallendag in Leuven bijwonen. 

Het absolute hoogtepunt is zonder twijfel de Jaartallendag, de jaarlijkse festivaldag op de tweede zondag van september. Tot aan de Mannen van 1905 was de werking van de Vriendenkringen vooral gericht op het vieren van de 50ste verjaardag. Dat gebeurde in gesloten kring en met de centen die daarvoor in de voorafgaande jaren bijeengespaard werden. De Mannen van 1906 vonden dat het iets meer mocht zijn en besloten de viering iets grootser aan te pakken. Zo werd in 1956 het eerste Festival der Jaartallen gehouden, dat dus ook als de Jaartallendag of de Festivaldag bekend staat. Voor de organisatie ervan slaan het Verbond der Jaartallen en het feestvierend Jaartal de handen in elkaar. Vast onderdeel is de Jaartallenoptocht die dan door de straten van Leuven trekt. Daarbij wordt een beroep gedaan op de muziekkorpsen en majorettes uit de regio. In de jaren 1970 kende de stoet zijn hoogtepunt en maakten onder meer praalwagens, oldtimers en historische uitbeeldingen er deel van uit. Vandaag de dag is het opzet iets minder groots, maar dat maakt de leden er niet minder fier om. De laatste jaren gaan aan de stoet een jubileumviering en een academische zitting vooraf. Nadien volgt normaal gezien een jubileumreis. 

Traditioneel werden bij de jaarlijkse jubileumviering in de Sint-Pieterskerk telkens een drietal liederen gezongen. Dat verliep niet altijd even vlot, want omdat er geen repetities gehouden werden, kenden maar weinig leden de liedteksten. Om daar iets aan te doen, besloten enkele enthousiaste zangers om een zangkoor op te richten. Ze slaagden er in een groep samen te brengen, die sinds 2004 optreedt onder de naam ‘De Joorzangers’. Joor is het Leuvense dialect voor jaar. Sinds de oprichting fleurt het koor de belangrijke bijeenkomsten van de Jaartallen op met een aangepast lied. Dat kan zowel in het algemeen Nederlands als in het dialect zijn. De Joorzangers hebben er de voorbije jaren ook een vaste gewoonte van gemaakt op te treden op Erfgoeddag en mee te werken aan de Missa Lovaniensis, een misdienst in het Leuvense dialect. 

Sinds 2009 is het Jaartallenleven in Leuven opgenomen in de Inventaris immaterieel cultureel erfgoed Vlaanderen. Het Koninklijk Verbond der Jaartallen Leuven vzw en het Leuvense stadsbestuur hebben daarvoor samen een dossier ingediend om zich kandidaat te stellen. Tegelijk met de erkenning wordt werk gemaakt van het beter kenbaar maken, beschermen en nieuw leven inblazen van dit unieke levenscyclusritueel, zonder de eigenheid ervan in het gedrang te brengen. Op 26 november 2011 werd het Jaartallenleven van Leuven ook opgenomen op de Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van Unesco. 

In 2010 ontving het Verbond der Jaartallen Leuven vzw de 'Medaille voor Verdienste' van de stad Leuven. In 2011 werd ook het brevet 'Koninklijk' aan de vereniging overgemaakt.